Zakup środka trwałego może wiązać się z koniecznością uiszczenia podatku VAT lub podatku od czynności cywilnoprawnych. Wszystko zależy od tego czy sprzedający jest zarejestrowany jako podatnik VAT. Dla przedsiębiorcy kupującego auto, który jest podatnikiem VAT, ma to szczególnie duże znaczenie, gdyż podatek VAT będzie mógł odliczyć, natomiast PCC zwiększy wartość początkową środka trwałego.
W przypadku umowy sprzedaży samochodu obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na kupującym i powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli w momencie podpisania umowy sprzedaży. Stawka podatku w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych wynosi 2%. Kupujący jest zobowiązany w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek. Nie jest to konieczne w przypadku, gdy umowa sprzedaży jest sporządzana u notariusza. Wtedy to notariusz jako płatnik odpowiada za pobranie podatku.
Albo PCC albo VAT
Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 2 pkt 4) podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z podatku od towarów i usług (…). Praktyka pokazuje, że przepis ten jest bardzo często źle rozumiany przez podatników. Mianowicie przedsiębiorcy sądzą, że jeżeli nabywca lub sprzedawca jest podatnikiem VAT (jedna ze stron) to taka czynność jest zwolniona z PCC. Prawidłowa interpretacja tego przepisu jest jednak inna. Zwolnione z PCC są te transakcje, w których sprzedawca jest podatnikiem VAT czynnym lub zwolnionym. Tak więc nabycie przez przedsiębiorcę, czy osobę fizyczną samochodu od podatnika VAT, nie będzie podlegało opodatkowaniu PCC. Dzieje się tak, gdyż sprzedający jest zobowiązany wystawić fakturę VAT dokumentującą tę transakcję i dokonać odpowiedniego rozliczenia podatku należnego. Z kolei zakup samochodu od osoby niebędącej podatnikiem VAT skutkuje powstaniem obowiązku zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.
PCC wpływa na wartość początkową
Skoro przedsiębiorca kupując samochód od podmiotu niebędącego podatnikiem VAT, musi zapłacić PCC, nasuwa się pytanie, czy podatek ten powiększy wartość początkową nabytego środka trwałego. Zgodnie z ustawą o PIT za wartość początkową środka trwałego nabytego odpłatnie, uważa się cenę jego nabycia. Natomiast za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną między innymi o koszty opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji itp. Stosownie do tych zapisów stwierdzić należy, że podatek od czynności cywilnoprawnych powiększy wartość początkową środka trwałego, a co za tym idzie wysokość odpisów amortyzacyjnych.
Jeśli samochód byłby opodatkowany podatkiem VAT a kupującym byłby podatnik VAT, podatek ujęty na fakturze byłby do odliczenia. Kwota odliczenia zależy jednak od tego czy przedmiotem sprzedaży jest samochód osobowy czy ciężarowy. Jeśli jest to samochód ciężarowy, odliczeniu podlega cały VAT wykazany na fakturze, przy założeniu, że przedsiębiorca wykonuje czynności opodatkowane. Jeśli jednak przedsiębiorca nabywa auto osobowe, odliczyć może 60% podatku wykazanego na fakturze, nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Nieodliczony podatek zwiększy wartość początkową środka trwałego.
Dorota Kępka
Jerzy Toczyński
