Zmienność rynków walutowych to ogromne wyzwanie dla wielu polskich firm, których działalność związana jest z eksportem lub importem. Wahania kursów walut z jednej strony stanowią ogromne ryzyko, mogące doprowadzić do pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ale z drugiej – bywają niesamowitą szansą na rozwój.
Oczywiście, można próbować przewidywać kurs walut, jednak doświadczeni analitycy ostrzegają przed zbytnim optymizmem i pewnością siebie w tej materii. Próby przewidywania czegoś, co jest z definicji nieprzewidywalne, to wyzwanie nawet dla zawodowców z wieloletnim doświadczeniem i doskonałą znajomością ekonomii. Ich zdaniem, źródła ekonomicznego sukcesu tkwią przede wszystkim w umiejętnym zabezpieczaniu się przed ryzykiem kursowym. Czy to jest możliwe? Jak ochronić swoje zyski i uniknąć straty?
Czynniki wpływające na aktualną wysokość i zmiany kursów walut
Znajomość czynników oddziałujących na wysokość kursu walut i ich zmienność w czasie to potężne narzędzie chroniące przed zbytnim ryzykiem związanym z obecnością na rynku walutowym. Do najważniejszych czynników natury ekonomicznej zalicza się podaż i popyt walut obcych na krajowym rynku, a także zmiany stóp procentowych, poziom inflacji na rynku krajowym i obcym czy polityka walutowa danego kraju. Ogromne znaczenie ma również stan gospodarki państwa i jego partnerów handlowych, w tym zwłaszcza takie elementy, jak wysokość PKB, poziom bezrobocia oraz aktualne napięcia społeczne i polityczne. W dobie globalizacji należy uwzględnić również sytuację międzynarodową. Niesłusznie niedocenianym przez wielu właścicieli firm i uczestników rynku czynnikiem jest element psychologiczny, podczas gdy doświadczeni specjaliści przestrzegają, że lekceważenie oczekiwań dotyczących przyszłego stanu gospodarki bywa poważnym błędem.
Jak widać, czynników od których uzależniona jest wartość złotówki w stosunku do innych walut, jest tak wiele, że tak naprawdę nie ma stuprocentowo pewnego sposobu, aby przewidzieć, jak kursy będą się kształtowały nawet w najbliższej perspektywie, a co dopiero w dłuższym czasie. Jednak wiedza ekonomiczna i polityczna to podstawowe narzędzia ochrony. Drugim jest natomiast znajomość skutecznych sposobów zabezpieczania się przed zmiennością kursu walut.
Kontrakty terminowe forward – najskuteczniejszy sposób ochrony przed nieprzewidywalnymi kursami
W celu uchwycenia, jak działają transakcje forward, konieczne jest zrozumienie, czym w gruncie rzeczy jest kurs walutowy i na czym polega płynność walutowa. Kurs to nic innego jak cena jednej waluty (na przykład polskiego złotego) wyrażona w innej walucie (na przykład w dolarze amerykańskim, franku szwajcarskim czy jenach). Jednym z rodzajów kursów walutowych jest kurs płynny (floating exchange rate), kształtujący się w wyniku gry sił rynkowych.
Właśnie taki system obowiązuje w Polsce. Codzienne zmiany są w systemie kursów płynnych zjawiskiem naturalnym, ale można się przed nimi zabezpieczyć za pomocą tak zwanych instrumentów pochodnych, w tym kontaktów forward. W opinii wielu analityków są one najprostszym, a przez to łatwo dostępnym nawet dla małych i średnich firm sposobem zabezpieczenia się przed ryzykiem walutowym.
Transakcja forward polega na tym, że firma może się umówić w danym dniu na kurs, po jakim dokona przewalutowania określonej przyszłości. W celu znalezienia drugiej strony transakcji korzysta się z pomocy pośredników, którymi mogą być brokerzy lub inne instytucje finansowe. Można je traktować jako formę ubezpieczenia pozwalającą zabezpieczyć kurs zawieranej transakcji na określonym poziomie. Jednak ograniczenie ryzyka kursowego ma swoją cenę – taka stabilizacja może oznaczać bowiem dla eksportera lub importera rezygnację z potencjalnych zysków płynących z korzystnej zmiany kursu.
Opcje walutowe – praktyczne ubezpieczenie od wahań kursów
Alternatywą dla kontaktów forward są opcje walutowe. Ich działanie bywa porównywane do ubezpieczeń od wahań kursowych. Firma z góry opłaca w instytucji finansowej prowizję (składkę), a jeśli zajdzie negatywne zdarzenie w postaci niekorzystnej zmiany kursu, bank wypłaci klientowi „odszkodowanie”. To rodzaj zakładu, w którym klient ustala z bankiem kurs wymiany określonej kwoty. Cena takiego rozwiązania to zwykle procent (od ułamka do kilku) wartości transakcji. Taka gra rynkowa bywa jednak ryzykowna.
Zabezpieczenie ekspozycji walutowych – podsumowanie
Sposoby ochrony przede wahaniami kursów istnieją, jednak grono eksporterów i importerów korzystających z dostępnych możliwości jest według szacunków specjalistów wciąż zbyt małe.
