Rok 2020 był dla większości z nas niemiłą niespodzianką. Pandemia, lockdowny i narodowa kwarantanna mocno nadwyrężyły zwłaszcza małych przedsiębiorców, pomimo różnych rządowych programów wsparcia. Jak podaje Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej, w 2020 r. ogłoszono upadłość 13 084 osób – wynik wyższy o 64,5% od tego za rok 2019. Skala zjawiska jest ogromna, przyjrzyjmy się więc czym jest upadłość konsumencka oraz co warto o niej wiedzieć.
1. Upadłość konsumencka – co to takiego?
To postępowanie sądowe, którego głównym celem jest umożliwienie dłużnikowi nowego startu, oddłużenie z całego lub części zadłużenia. Uprzednio dotyczyła wyłącznie konsumentów, lecz od 24 marca 2020 r. obejmuje również jednoosobowe działalności gospodarcze.
Warto wiedzieć, że:
- Upadłość może ogłosić dłużnik, który stał się niewypłacalny i brak jest możliwości skutecznego oddłużenia się inną drogą. W praktyce oznacza to dłużnika, który utracił zdolność do uregulowania swoich już wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Istnieje domniemanie, że taka sytuacja zachodzi w przypadku, gdy opóźnienie to przekracza trzy miesiące;
- Gdy dłużnik staje się niewypłacalny ma obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni;
- Upadłość może dotyczyć wyłącznie długów, które stały się wymagalne przed jej ogłoszeniem;
- Wniosek o upadłość mogą złożyć: sam dłużnik, jak i każdy z jego wierzycieli;
- Wierzytelność nie może być sporna – gdy spór zaistniał między stronami przed złożeniem wniosku, wniosek o ogłoszenie upadłości złożony przez wierzyciela zostanie przez sąd oddalony. Upadłość konsumencka nie będzie więc rozwiązaniem dla tych, którzy z różnych przyczyn kwestionują źródło zadłużenia.
2. Jak ogłosić upadłość konsumencką?
By ogłosić upadłość konsumencką należy złożyć wniosek do właściwego sądu upadłościowego (właściwy sąd rejonowy – sąd gospodarczy). Taki wniosek powinien zawierać przede wszystkim dane dłużnika, wraz z adresem i wskazaniem głównego miejsca wykonywania działalności oraz powody, dla których dłużnik wnosi o ogłoszenie upadłości. Możesz też zgłosić się do Kancelarii Adwokackiej specjalizującej się w prawie upadłościowym, która wykona wszystkie czynności za Ciebie.
Gdy wnioskodawca jest dłużnikiem, wnioskowi powinny towarzyszyć m.in. aktualny wykaz majątku z jego szacunkową wyceną, spis wierzycieli z wysokością wierzytelności i terminami zapłaty, listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku dłużnika czy spis podmiotów, które są zobowiązane majątkowo wobec dłużnika.
Złożenie wniosku w biurze podawczym sądu lub drogą pocztową wszczyna procedurę sądową, gdzie sąd:
- sprawdzi poprawność wniosku,
- potwierdzi fakt niewypłacalności,
- gdy istnieją ku temu przesłanki – przyjmie wniosek, ogłosi upadłość i rozpocznie właściwe postępowanie upadłościowe.
3. Konsekwencje upadłości konsumenckiej.
Sąd, uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. W postanowieniu tym m.in. wyznacza osobę syndyka i wzywa wierzycieli upadłego do zgłoszenia syndykowi wierzytelności w ciągu 30 dni, a także wzywa osoby którym przysługują prawa, prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości upadłego.
Warto jednak wiedzieć, że ogłoszenie upadłości, oprócz kuszących celów postępowania, przynosi również określone konsekwencje samemu upadłemu. Jest on zobowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek wraz z dokumentami dotyczącymi jego działalności, majątku czy rozliczeń. Konsekwencje mogą dotyczyć również kwestii wyjazdów zagranicznych, bowiem sędzia-komisarz może postanowić, by upadły nie opuszczał terytorium kraju bez jego zezwolenia.
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości i służy zaspokojeniu wierzycieli z niewielkimi wyłączeniami, a firma przedsiębiorcy jest powiększona o dodatek „w upadłości”. Gdy do spadku otwartego po dniu ogłoszenia upadłości został powołany upadły, to spadek wchodzi do masy upadłości i uważa się, że został on przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
Po ogłoszeniu upadłości pomiędzy małżonkami powstaje automatycznie rozdzielność majątkowa. Jeśli między małżonkami istniał ustrój wspólności majątkowej, majątek wspólny jest częścią masy upadłości, a małżonek upadłego może dochodzić należności z tytułu udziału w majątku wspólnym. Powinien wówczas zgłosić tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi. Warto zaznaczyć, że umowne ustanowienie rozdzielności majątkowej (tzw. intercyza) będzie skuteczne tylko wtedy, gdy umowa taka została zawarta co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
4. Podsumowanie
Przepisy znowelizowanej ustawy prawo upadłościowe, które weszły w życie w marcu 2020 r. pojawiły się w najbardziej odpowiednim momencie.
Na koniec łyżka dziegciu do tej beczki miodu. Upadłość konsumencka to nie tylko pomoc dla osoby zadłużonej – są to również pewne obowiązki i konsekwencje dla upadłego. Z reguły najtrudniejszym orzechem do zgryzienia będzie pożegnanie się z majątkiem, nierzadko przekazywanym z pokolenia na pokolenie, zarówno w rodzinie upadłego, jak i jego małżonka. Z drugiej strony, jednak ogłoszenie upadłości pozwoli na odbudowanie mocno nadszarpniętego budżetu i daje szansę na nowy życiowy start.
