Przysłowie mówi, że pewne są tylko dwie rzeczy – śmierć i podatki. Z reguły nie myślimy dobrze ani o jednym, ani o drugim, choć obydwu uniknąć się nie da. Zwykle to jednak podatki są kwestią bardziej uciążliwą, bo płacimy je codziennie. Najbardziej znaną formą daniny jest podatek dochodowy od osób fizycznych – w skrócie PIT. W trakcie roku składamy deklarację do urzędu skarbowego, gdzie rozliczamy się z naszych dochodów za rok poprzedni.
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Główną regulacją dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce jest ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku, która do tej pory była nowelizowana blisko 300 razy. Płatnikiem tego podatku jest osoba fizyczna, a więc każdy z nas. Z podatku rozliczać się musimy nie tylko w przypadku dochodów uzyskanych w Polsce, ale również poza terytorium kraju. Tutaj kwestia jest jednak znacznie bardziej skomplikowana i może istnieć ryzyko podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że dochód opodatkowany został zarówno w kraju ojczystym, jak i za granicą. Coraz więcej państw ma jednak podpisanych porozumienia, które mają zapobiec zjawisku podwójnego opodatkowania. Jeżeli dana osoba w rubryce „miejsce zamieszkania” ma wpisaną Polskę, to płaci podatki na terenie Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z zasadą rezydencji. W przypadku, gdy nie można jednoznacznie ustalić rezydencji, należy oprzeć się o zasadę źródła – dzięki czemu płatnikami mogą być osoby, które w Polsce nie mieszkają, ale osiągają w tym kraju dochody.
Rozliczanie małżonków
Konieczność rozliczenia się z podatku PIT przysługuje każdej osobie fizycznej, ale można tego dokonywać wspólnie w określonych sytuacjach. Szczególnym przypadkiem jest małżeństwo. Aby para mogła rozliczyć się razem, musi zostać spełnionych kilka warunków. Małżonkowie powinni być w związku przez cały rok podatkowy, mieć przez ten czas wspólność majątkową oraz wspólnie złożyć uprzednio wniosek o łączne opodatkowanie. Wspólne płacenie podatków jest także możliwe w przypadku osób, które wychowują dzieci samotnie. W tej sytuacji sumuje się dochody małżonków i ewentualnych dochodów dzieci i dzielenie uzyskanej kwoty przez pół.
Zwolnienia i ulgi podatkowe
Przy okazji płacenia podatków występują również swoje jaśniejsze strony. Wiele osób szuka możliwości zwolnień i ulg podatkowych, które pozwolą na zachowanie większej ilości gotówki w kieszeni. Do tej pierwszej grupy należą m.in. diety – podróże pracownicze, zwolnienia socjalne – dotyczące zasiłków, stypendiów oraz dodatków rodzinnych, odszkodowania, np. z tytułu wypowiedzenia umowy o pracę lub renty, czy przychody związane ze sprzedażą.
Ulgi podatkowe wiążą się natomiast z możliwością odliczenia wydatków od podatku. Dotyczy to m.in. składek na ubezpieczenia społeczne, wydatków na cele rehabilitacyjne, czy też wydatków z tytułu użytkowania internetu. Formą ulgi podatkowej jest też przekazanie darowizny na określony cel charytatywny – podatnicy mają okazję to zrobić także podczas corocznego rozliczania swoich dochodów z urzędem skarbowym.
Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią doradztwa podatkowego kancelaria-walterowicz.pl