Dokonując wszelkiego rodzaju rozliczeń podatkowych, bardzo istotnym pojęciem jest „rok podatkowy”. Podatnik powinien wiedzieć, co kryje się za tym sformułowaniem, a także w jaki sposób określa się ten okres czasu.
Pojęcie roku podatkowego bardzo często sprawia podatnikom wiele problemów. Niestety, poprawne określenie tego zakresu czasowego jest bardzo istotne z punktu widzenia prawa podatkowego. Wynika to z faktu, że od niego uzależnione jest właściwe rozliczenie wielu należności względem organu podatkowego.
Dla osób fizycznych rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy
Powszechnie przyjęło się identyfikować pojęcie roku podatkowego z rokiem kalendarzowym, ale w rzeczywistości nie zawsze są to pojęcia tożsame, o czym podatnik powinien wiedzieć. Jak zatem, zgodnie przepisami podatkowymi, prawidłowo określić okres roku podatkowego?
Pojęcie to zostało określone w Ordynacji Podatkowej, w myśl której rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba, że ustawa podatkowa stanowi inaczej. Z powyższego zapisu należy wnioskować, że rok podatkowy dla osób fizycznych pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Tak jest w istocie. Ponadto, należy podkreślić, że w stosunku do tej grupy podatników, od wspomnianej wyżej reguły nie ma odstępstwa, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje innego roku podatkowego, niż okres od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.
Jedyny wyjątek stanowi sytuacja, gdy podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie trwania roku, co skutkuje skróceniem okresu rozliczeniowego, tak, aby zakończył się on dnia 31 grudnia.
Osoby prawne mają wybór
W przypadku podatników opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych, rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych.
W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych. W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.
W razie zmiany roku podatkowego, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
O zmianie roku podatkowego należy poinformować urząd skarbowy. Zawiadomienia należy dokonać najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą dokonują zawiadomienia w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Jeżeli z odrębnych przepisów wynika obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych (sporządzenia bilansu) przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego, za rok podatkowy uważa się okres od pierwszego dnia miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych. W tym przypadku za następny rok podatkowy uważa się okres od dnia otwarcia ksiąg rachunkowych do końca przyjętego przez podatnika roku podatkowego.
Dorota Kępka
Elżbieta Węcławik
