W związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą często pojawiają się wątpliwości, związane z przeprowadzeniem darowizny składników przedsiębiorstwa na rzecz osoby trzeciej. Dotyczą one w głównej mierze konieczności opodatkowania nieodpłatnego przekazania majątku podatkiem od towarów i usług. Czy zatem darowizna tychże składników jest opodatkowana VAT?
Podatnicy prowadzący działalność często decydują się na nieodpłatne przekazanie składników posiadanego przez siebie przedsiębiorstwa na rzecz osób trzecich, np. na rzecz dziecka, czy rodzeństwa. W związku z tym stają w obliczu problemu związanego z ewentualną koniecznością opodatkowania darowizny podatkiem od towarów i usług.
Istotne znaczenie ma określenie zakresu pojęcia składników przedsiębiorstwa. Rozważając problem darowizny składników przedsiębiorstwa na rzecz osoby trzeciej, należy ustalić zakres pojęcia składników przedsiębiorstwa. Podatnik musi przy tym pamiętać, że jest to bardzo istotne ze względu na fakt, że w zależności od tego czy przedmiotem darowizny są składniki majątku przedsiębiorstwa, traktowane pojedynczo lub też ich zespół traktowany łącznie jako całe przedsiębiorstwo, nieodpłatne przekazanie majątku ma odmienne skutki podatkowe.
Nieodpłatne przekazanie składników majątku opodatkowane
W pierwszym przypadku podatnik powinien pamiętać, że przekazując osobie trzeciej elementy majątku przedsiębiorstwa rozpatrywane pojedynczo, czynność ta podlega opodatkowaniu VAT. Wynika to bezpośrednio z zapisu art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w myśl którego przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny
Należy jednak podkreślić, że regulacja ma zastosowanie pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.
Darowizna przedsiębiorstwa wolna od podatku
Z drugiej strony, przekazanie przez podatnika składników przedsiębiorstwa w zintegrowanej formie, pozwalającej na kontynuowanie działalności gospodarczej, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Problem ten został uregulowany art. 6 ustawy o VAT, w myśl którego przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części samodzielnie sporządzającego bilans.
Dominik Mędrzycki
Elżbieta Węcławik
