Biznes – teoria przedsiębiorczości?

Przez

30 czerwca 2010

Problemy w biznesie biorą się z tego, że przedsiębiorcy, menedżerowie i pracownicy nie posiadają dobrze rozwiniętej przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość pozwala ci przełamywać bariery obrotów i zysków w twoim biznesie. Przedsiębiorczość ma trzy wymiary: proces, zachowanie, postawa. Proces przedsiębiorczy to umiejętność powtarzania w wielu różnych warunkach przedsiębiorczego zachowania (zachowania polegającego na wymianie dóbr i usług

Przedsiębiorczość ma trzy wymiary: proces, zachowanie, postawa. Proces przedsiębiorczy to umiejętność powtarzania w wielu różnych warunkach przedsiębiorczego zachowania (zachowania polegającego na wymianie dóbr i usług z występującą różnicą w cenie zakupu i cenie sprzedaży) wykorzystującego przedsiębiorczą postawę (czyli przekonania co do produktu, rynku, klientów, ogólną postawę życiową, wiedzę na temat środowiska biznesu).

Problemy w biznesie zwykle widzimy jako kłopoty w procesie – klienci nie kupują po danej cenie, transport towaru się opóźnia, produkcja towaru wykazuje poziom wadliwości 65%, ekolodzy organizują demonstracje itd. Próbujemy je też naprawiać na poziomie procesu – szukamy tańszych dostawców, bardziej pewnych przewoźników, wpłacamy datek na organizację ekologiczną, wdrażamy normy jakościowe ISO. I na jakiś czas mamy spokój. Później lub wcześniej pojawia się jakiś nowy kłopot, więc znów coś robimy. Po paru latach dochodzimy do biegłości w gaszeniu biznesowych pożarów i przestajemy się nimi martwić. Traktujemy je jako nieodłączną część biznesu, a własne zdolności w ich rozwiązywaniu traktujemy jako powód do dumy.

Gdyby zejść poziom niżej, mogło by się okazać, że problemy mają kilka wspólnych przyczyn. Być może trzeba zmienić swoje zachowania przedsiębiorcze czyli zmienić obszar działalności na jakiś o wyższym zysku możliwym do uzyskania (np. z marży 2% na marżę 10%) lub zmienić obszar działalności na bardziej wydajny w stosunku do istniejącego (np. zmienić system sprzedaży z masowego na niszowy). Zachowanie przedsiębiorcze ma wiele cech wspólnych ze strategią biznesową. W zależności od tego jaką przyjmiesz, takie będziesz osiągać wyniki.

Gdyby zejść jeszcze poziom niżej, to okaże się, że problemy wynikają z pewnych cech postawy przedsiębiorczej czyli z tego na jakiej podstawie wybierasz strategię biznesową. W postawie biznesowej dużą rolę odgrywa wiedza, zarówno ogólna życiowa, jak i specyficzna biznesowa. Mnóstwo właścicieli tradycyjnych biznesów, m.in. osiedlowy sklep z warzywami, zakład mechaniki samochodowej, lokal fryzjerski, nie przejmuje się przedsiębiorczością na tym poziomie. W wirze gaszenia pożarów na poziomie procesu zapominają o podstawowych zasadach biznesu. A potem dziwią się, że niezależnie jak bardzo się starają, największą kwotą miesięczną jaką mogą zarobić jest 5 tysięcy złotych.

…czy pamiętasz na przykład, że tak naprawdę w biznesie chodzi o to by kupić tanio i sprzedać drogo?

Ekonomista R. Cantillon zauważył, że istniejące między rynkami różnice cen stwarzają okazję, by „kupić tanio i sprzedać drogo”. Zjawisko to uznał za szansę dla tych, którzy zidentyfikują i wykorzystają te różnice – nazwał ich właśnie przedsiębiorcami. Jeśli to pamiętasz, to możesz poszukać rynków, na których twój produkt może przynieść ci wyższy zysk. Po co szarpać się za 2 złote zysku na sztuce, jeśli istnieją firmy lub osoby prywatne które na pniu kupią po cenie dającej ci zysk 5 złotych na sztuce?

…czy pamiętasz, że masz prawo ustalać ceny, które odpowiadają tobie, i nie przejmować się utyskiwaniem „bo za drogo”?

Znany ci R. Cantillon odróżniał tych, którzy żyją z niepewnych dochodów (przedsiębiorcy), od tych, którzy żyją ze stałych dochodów (pracownicy). Kupcy hurtowi i detaliczni kupują towary po cenie „pewnej” tj. stałej w momencie dokonywania transakcji, by następnie sprzedać je po cenie „niepewnej” tj. zależnej od warunków panujących w przyszłości. Cantillon doceniał to, że przedsiębiorcy ponoszą ryzyko – wszak nikt nie jest w stanie zapewnić im, że przy sprzedaży osiągną wyższą cenę niż tę za jaką kupowali towar. Umiejętność znajdowania okazji (naturalnych ale i negocjowanych) to esencja przedsiębiorczości. I za to właśnie należy się premia czyli możliwość zarobienia większych pieniędzy niż mogą zarobić pracownicy etatowi. Przedsiębiorca powinien umieć prawidłowo ocenić sytuację, wybierać te działania, których ryzyko jest niekoniecznie najmniejsze, ale współmierne do spodziewanych korzyści. Przedsiębiorca powinien ryzykować, jeżeli chce osiągnąć zyski, jeżeli chce, by jego przedsięwzięcie się rozwijało, ale nie powinien być ryzykantem – jego ryzyko powinno być skalkulowane, przemyślane, jego postępowanie poparte odpowiednią wiedzą, umiejętnościami, doświadczeniem w branży. Jeśli to pamiętasz, to możesz ustalić ceny zgodne z tym ile chcesz zarobić, a nie tyle ile mówią że są w stanie zapłacić klienci. Wesprzyj cenę efektywnym procesem sprzedaży, a kłopoty miną.

…czy pamiętasz, że biznes składa się z etapów, i że dobrze jest kontrolować wszystkie te etapy?

Przedsiębiorczość nie jest pojedynczym aktem – jest ciągłą aktywnością, najpełniej objawiającą się w działaniu. To ciąg kolejno po sobie następujących faz, ukierunkowanych na wykorzystanie w danych warunkach otoczenia pomysłu innowacyjnego w celu osiągnięcia korzyści, z uwzględnieniem ryzyka realizacji tego procesu.

Wyróżnia się następujące fazy procesu przedsiębiorczości:

1) etap wstępny – na który składają się: przemyślenia, obserwacje, identyfikacja problemu,
2) pomysł innowacyjny – powinien być jak najbardziej oryginalny, nietypowy,
3) motywacja przedsiębiorcza – to pragnienie uzyskania określonej korzyści ze swojego działania,
4) środki realizacji – zarówno materialne, jak i niematerialne (z podkreśleniem znaczenia w procesie przedsiębiorczości tych drugich); ich wielkość, struktura są uzależnione od cech (rodzaju) przedsiębiorczego pomysłu,
5) realizacja – to etap właściwy, sedno procesu przedsiębiorczości, pomysł przybiera w tym etapie kształt „materialny”,
6) efekt procesu przedsiębiorczości – zarówno zysk (lub strata), jak i inne niematerialne korzyści (straty) przedsiębiorcy; to etap urynkowienia pomysłu, staje się on wówczas przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży.

Przedsiębiorczość jako proces wyraża się zatem w poszukiwaniu nowych rozwiązań, wprowadzaniu zmian oraz wykorzystaniu pojawiających się możliwości, poszukiwaniu dodatkowych i alternatywnych źródeł dochodów – samorzutnie, pod wpływem podpowiedzenia i doradztwa, a także pod wpływem przymusu, jakim są środki potrzebne do zaspokojenia istniejących potrzeb. Jeśli o tym pamiętasz, co jakiś czas przyjrzysz się etapom procesu innym niż sprzedaż i produkcja – i odkryjesz jak wiele możliwości przedsiębiorczych się w nich kryje.

…czy pamiętasz, że tylko rynek z konkurencją jest rynkiem, na którym można zarabiać pieniądze?

Rynek jest podstawowym elementem procesów gospodarowania w gospodarce rynkowej, ważnym mechanizmem regulującym te procesy. Wymusza racjonalne myślenie, logiczne zachowania. Warunkiem sprawnego funkcjonowania rynku jest istnienie grupy przedsiębiorców, którzy potrafią odebrać sygnały wysyłane przez rynek o istniejących możliwościach i racjonalnie na nie reagować. Rynek stwarza pole do działania dla dynamicznych osób (przedsiębiorców), które mając większe niż inni predyspozycje wewnętrzne, dokonują kalkulacji swoich potrzeb, interesów – decydują się na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej. Konkurencja jest motorem społeczno-gospodarczego rozwoju, dostarcza inspiracji twórczych do nowych zachowań przedsiębiorczych.

Konkurencja służy jako mechanizm dokonywania odkryć, nie tylko zapewniając każdemu, kto stoi przed szansą wykorzystania szczególnych okoliczności, możliwości uczynienia tego z zyskiem, lecz również przekazując pozostałym uczestnikom rynku informacje o istnieniu takiej możliwości. Konkurencja stymuluje wzrost produkcji i sprzedaży, przyczynia się do udoskonalania istniejących produktów i wytwarzania nowych, pozwalając w ten sposób na rozwój przedsięwzięć innowacyjnych. Konkurencja zmusza przedsiębiorców do ciągłego ulepszania procesów produkcji, rozwiązań technicznych, obniżania kosztów, zdobywania nowych rynków zbytu.

Aby przetrwać na konkurencyjnym rynku i osiągnąć odpowiednie korzyści, przedsiębiorcy muszą nie tylko wprowadzać ulepszenia i racjonalnie gospodarować, ale także przeznaczać część zysków na przyszły rozwój. Ponadto walka konkurencyjna „oczyszcza” gospodarkę. W jej wyniku eliminowane są z rynku słabsze podmioty gospodarcze, które z różnych powodów nie mogą sprostać wymaganiom klientów. Jeśli o tym pamiętasz, nie siądziesz na laurach, ale będziesz cały czas aktywnie szukać nowych okazji przedsiębiorczych i nie zaskoczy cię nagła zmiana upodobań klientów.

…czy pamiętasz, że kredyt bankowy jest tylko jednym z wielu źródeł pieniędzy?

Venture capital (VC) jest formą inwestowania w przedsiębiorstwo, która rokuje duże szanse na osiągnięcie sukcesu. To kapitał własny wnoszony przez inwestorów zewnętrznych do przedsiębiorstw dysponujących innowacyjnym produktem, metodą produkcji bądź usługą, które nie zostały jeszcze zweryfikowane przez rynek, a więc stwarzają wysokie ryzyko niepowodzenia, ale w przypadku sukcesu zapewniają ponadprzeciętny zysk. Inwestycje tego typu podwyższają kapitał własny firmy, nie obciążając jednocześnie bieżącej działalności kosztami obsługi zadłużenia.

Venture capital oprócz cennego finansowego wsparcia małego przedsiębiorstwa może dostarczać profesjonalnie wyszkolonych menedżerów, uczestniczyć w zarządzaniu, świadczyć pomoc doradczą, marketingową, być źródłem ważnych kontaktów – inwestując bowiem w przedsięwzięcie, fundusz staje się jego pełnoprawnym udziałowcem. Cechy charakteryzujące firmę, sprzyjające inwestycji venture capital to:

• zdecydowana orientacja rozwojowa firmy oraz perspektywa rozwoju szybszego niż dana branża,
• ulokowanie się na wzrostowym, przyszłościowym rynku,
• wyróżniająca się na rynku oferta produktów (usług) lub przewaga technologiczna nad konkurentami,
• profesjonalna, mająca duże zdolności menedżerskie kadra kierownicza, która potrafi sprawnie zarządzać rozwojem firmy,
• duże zapotrzebowanie kapitałowe firmy.
Jeśli o tym pamiętasz, możesz wejść ze swoją firmą w zupełnie nowe obszary. Nie musisz do końca życia robić tego samego każdego dnia.

…czy pamiętasz, że zawsze jest mnóstwo różnych możliwości zarabiania pieniędzy, bo branże to klastry firm?

Klaster to specyficzna sieć powiązanych ze sobą, współpracujących i wzajemnie uzupełniających się przedsiębiorstw. To geograficzne skupisko wyspecjalizowanych firm działających w pokrewnych sektorach, powiązane z siecią publicznych i prywatnych instytucji wspierających ich aktywność. Pomiędzy przedsiębiorstwami występują powiązania rynkowe i pozarynkowe wynikające z wymiany dóbr i informacji.

Fundamentem klastrów jest wiedza zespołu ludzi, współpraca między nimi oraz z instytucjami, władzami publicznymi, bankami, samorządami gospodarczymi itp. W każdym klastrze można wyodrębnić następujące elementy: branża tworząca jądro klastra (wysokie dochody, zwykle obsługują rynek międzynarodowy), branże wspierające (obsługują branżę tworzącą jądro klastra, wysoka specjalizacja i lokalizacja blisko firm z branży znajdującej się w centrum klastra), infrastruktura „miękka” (lokalne szkoły, uniwersytety, instytucje samorządu terytorialnego, agencje rozwoju regionalnego, które wspierają firmy klastra), infrastruktura „twarda” (drogi, mosty, gospodarka odpadami, linie połączeń telekomunikacyjnych itp.). Jeśli to pamiętasz, to możesz odpowiednio spozycjonować się na rynku i przyciągnąć więcej pożądanych przez ciebie klientów.

Opisy rynku, venture capital, klastrów, procesu przedsiębiorczego, istoty przedsiębiorczości pochodzą z książki „Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne” Teresy Piecuch (Wydawnictwo C.H. Beck, 2010). Książka zawiera wiele innych informacji o przedsiębiorczości z zakresu postawy i wiedzy. Książkę znajdziesz w księgarni www.ksiegarnia.beck.pl – wejdź na tę stronę i wpisz w pole wyszukiwarki tytuł. Wykorzystanie za zgodą Wydawcy.