Istniej duże zróżnicowanie programów i działań organizowanych w celu zapobiegania uzależnieniom. W odniesieniu do grup dziecięcych i młodzieżowych najbardziej popularne są cztery modele działania; model Informacyjny, model Afektywnej Edukacji, model Kompetencji Społecznej oraz model Alternatyw. Model Informacyjny zakłada, że dostarczenie rzetelnej wiedzy prowadzi do zmiany postaw. W konsekwencji wiec zwiększenie wiedzy o szkodliwości używania środków odurzających powinno wywoływać negatywne postawy wobec odurzania się.
Istniej duże zróżnicowanie programów i działań organizowanych w celu zapobiegania uzależnieniom. W odniesieniu do grup dziecięcych i młodzieżowych najbardziej popularne są cztery modele działania; model Informacyjny, model Afektywnej Edukacji, model Kompetencji Społecznej oraz model Alternatyw.
Model Informacyjny zakłada, że dostarczenie rzetelnej wiedzy prowadzi do zmiany postaw. W konsekwencji wiec zwiększenie wiedzy o szkodliwości używania środków odurzających powinno wywoływać negatywne postawy wobec odurzania się. Takie działania są najczęściej u małych dzieci, a ich skuteczność zmniejsza się wraz z wiekiem odbiorców. Skuteczność modelu informacyjnego jest ograniczona. Działania profilaktyczne nie zawsze prowadzą do redukcji odurzania się.
Model Afektywnej Edukacji opiera się na założeniu, że pobudzenie osobowego rozwoju jednostki wiąże się z osłabieniem ryzyka angażowania się młodego człowieka w używanie środków odurzających. Działania afektywnej edukacji są wyraźnie skuteczniejsze niż działania informacyjne, ale i tutaj bezpośrednie efekty obserwuje się przede wszystkim we wzroście samooceny i nabywaniu nowych umiejętności.
Model Kompetencji Społecznej koncentruje się na wykształcaniu i rozwijaniu u uczestników umiejętności funkcjonowania w sytuacjach społecznych, aby dzięki nim potrafiły przeciwstawiać się negatywnym presjom społecznym do używania środków odurzających. Dodatkowym zadaniem jest ułatwienie młodzieży przechodzenia w okres dojrzałości. Działania przygotowujące młodzież do radzenia sobie z negatywną presją rówieśniczą noszą nazwę psychologicznego uodporniania, a ich celem jest wykształcenie takich umiejętności, jak: asertywność, mówienie „nie”, prezentowanie własnych opinii, wyrażanie życzeń i oczekiwań, nawiązywanie kontaktów oraz dobieranie sobie przyjaciół.
Model Alternatyw opiera się na założeniu, że odurzanie się jest wynikiem współwystępowania czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Dlatego można skutecznie zapobiegać angażowaniu się młodzieży w używanie środków odurzających przez stwarzanie im możliwości podejmowania działań, które dają zadowolenie i sprzyjają rozwojowi psychospołecznemu.
Dominik Strażyński
