P. OGorman przyjmuje, że profilaktyka jest kombinacją przepisów i strategii zmierzających do eliminowania lub redukcji potencjalnych czynników predestynujących do rozwoju uzależnienia.
W takim ujęciu przepisy mają charakter reguł administracyjnych czy prawnych, ograniczających dostęp do środków odurzających, natomiast strategie to programy lub pojedyncze działania zorganizowane wokół trzech czynników:
-środka odurzającego (np. alkoholu, marihuany, kokainy),
-środowiska, w którym dany środek jest używany,
-osoby, która tego środka używa.
Koncepcję tę rozwijają S. M. Gold i B. Stewart. Ich zdaniem profilaktyka to ciągły proces prowadzący zarówno do redukcji dostępności, jak i zapotrzebowania na środki odurzające przez koncentrację na trzech elementach:
Środkach odurzających,
-Kosztach, czyli jednostkach lub grupach, ich szczególnej podatności na problemy związane z odurzaniem się oraz ich wiedzy i postawach, które wyznaczają używane przez nich środków odurzających,
-Środowisku, rozumianym jako miejsce lub kontekst, w którym następuje odurzanie się (instytucje, systemy, grupy społeczne wraz z ich normami i zasadami moralnymi).
Celem strategii profilaktycznych skoncentrowanych na środkach odurzających jest przede wszystkim redukcja ich dostępności (podaż, reklama, cena i wielkość dawek, etykiety). Strategie profilaktyczne skoncentrowana na kosztach mają na celu pomagać jednostkom rozwijać się i zachowywać zdrowy styl życia, poczucie kompetencji. Zaś strategie profilaktyczne skoncentrowane na środowisku powinny uwzględniać różnorodne czynniki środowiskowe (prawne, ekonomiczne, rodzinne, kulturowe, polityczne, geograficzne, religijne, etniczne). Wszystkie muszą być wzajemnie powiązane i obejmować całe życie człowieka od poczęcia aż do śmierci, a także ludzi zarówno wolnych, jak i uwikłanych w środki odurzające. Podstawowe cele tak rozumianych działań profilaktycznych to:
-inicjowanie aktywności całego społeczeństwa, które wspiera pełne zdrowie i dobre samopoczucie,
-ujawnianie nielegalnego odurzania się i wyciąganie pełnych konsekwencji prawnych i społecznych,
-wspieranie abstynencji jako społecznie akceptowanego wzorca,
-opóźnianie wieku inicjacji tytoniowej i alkoholowej,
-zapobieganie rozwijaniu się problemów związanych z używaniem prawnie dozwolonych środków odurzających.
Z kolei J. D. Floyd twierdzi, że profilaktyka ma charakter ciągłego procesu, który dostarcza jednostkom, grupom społecznym i organizacyjnym sposobności do:
-wzbogacania wiedzy lub świadomości osobistych i grupowych możliwości,
-rozwijania umiejętności wykorzystywania osobistych potencjałów,
-twórczego wykorzystywania pomocy z zewnątrz w celu nabywania zdolności do skutecznego radzenia sobie z problemami życiowymi, aby tym samym skutecznie zapobiegać problemom psychicznym, emocjonalnym czy społecznym sprzyjającym sięganiu po narkotyki.
Dominik Strażyński
