Ostatnie miesiące to czas wielu nowelizacji prawa, zmieniających nasze funkcjonowanie. Sporo ze zmian miało związek z pandemią koronawirusa. Nowelizacja prawa upadłościowego, która miała miejsce w marcu, mimo, że nie jest bezpośrednim efektem pandemii, ponieważ była przygotowana ze sporym wyprzedzeniem, trafiła na niezwykle dogodny moment. Pandemia z pewnością wstrząśnie gospodarką, a zmienione podejście do osób będących w długach może być pomocne dla wielu poszkodowanych.
Zmianom w ostatnim czasie uległo prawo cywilne, karne oraz prawo gospodarcze. Jedną z najważniejszych modyfikacji wprowadzonych w nowelizacji prawa upadłościowego jest umożliwienie ogłoszenia upadłości tym osobom, które doprowadziły do powstania długów poprzez swoje niedbalstwo. Do tej pory sądy oddalały taką możliwość, natomiast obecnie ogłoszenie upadłości konsumenckiej w takiej sytuacji będzie dopuszczalne, a wina osoby będącej konsumentem nie będzie przeszkodą. Wyjątkiem będzie natomiast sytuacja, w której konsument ma na koncie prawomocny wyrok, który dotyczył działania na szkodę osób będących wierzycielami.
Bankructwo a długi
Ogłoszenie bankructwa nie będzie jednak oznaczało całkowitego uwolnienia się od długów. Proces taki jest kilkuetapowy. Pierwszym z nich jest postępowanie, które następuje po złożeniu wniosku. Sąd sprawdza w takiej sytuacji, czy osoba będąca konsumentem spełnia warunki konieczne do ogłoszenia upadłości. Jeżeli warunków takich nie spełnia, sprawa zostaje oddalona. Dalszym etapem jest postępowanie upadłościowe, polegające na sprawdzeniu majątku dłużnika oraz ustaleniu ciążących na nim zobowiązań. Na tym etapie majątek dłużnika jest dodatkowo spieniężony oraz rozdzielany pomiędzy wierzycieli. Ostatnim elementem jest ustalenie planu spłaty lub umorzenie zobowiązań bez planu. Plan spłaty ustalany jest w przypadku, kiedy konsument ma możliwość częściowej spłaty długów. W wyjątkowych przypadkach, jeśli sytuacja finansowa dłużnika nie umożliwia spłacenia należności, występuje umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty.
Inne zmiany
Do tej pory przyczyna niewypłacalności była ustalana przez sąd przed ogłoszeniem upadłości. Po zmianach sąd przed ogłoszeniem upadłości nie będzie badał przyczyny niewypłacalności. Wystarczające będzie jedynie samo ustalenie, że dana osoba jest niewypłacalna. Badanie sposobu, w jaki wpadło się w długi, będzie miało miejsce dopiero na końcu postępowania. Powód zadłużenia będzie zatem ustalany dopiero po samym ogłoszeniu upadłości. Możliwe będzie także ogłoszenie upadłości w trybie uproszczonym. Dotyczy to sytuacji, w której dłużnik nie ma majątku lub majątek, który posiada, nie nadaje się do szybkiej likwidacji. Kiedy upadłość zostanie już ogłoszona, sąd zacznie badać sposób jej powstania i w zależności od tego ustali plan spłaty. Jeżeli długi powstały w sposób niezawiniony np. poprzez utratę pracy lub spadek dochodów, plan spłaty sąd ustali na czas od roku do 3 lat. Oznacza to, że dłużnik będzie musiał spłacać co miesiąc pewną kwotę na rzecz swoich wierzycieli. Po wykonaniu planu spłaty wszystkie długi zostaną umorzone. Dłuższy okres spłaty będzie dotyczył sytuacji, w której dłużnik popadł w zobowiązania na skutek niedbalstwa. W takiej sytuacji okres spłaty będzie wynosił od 3 do 7 lat. Nie w każdej sytuacji sąd umorzy długi. Jeżeli po ogłoszeniu upadłości podczas badania przyczyn jej powstania sąd uzna, że dłużnik popadł w niewypłacalność celowo – np. brał kredyty bez zamiaru ich spłacenia lub specjalnie trwonił majątek, odmówi ich umorzenia. Oznacza to, że dłużnik ogłosi upadłość, natomiast nie oddłuży się. Dopuszczalne będzie także skrócenie planu spłaty wierzycieli. Sytuacja taka może nastąpić, jeśli podczas spłaty zostanie osiągnięty wysoki stopień zaspokojenia wierzycieli. Do zobowiązań, które nie będą mogły zostać umorzone należą między innymi alimenty, renty odszkodowawcze oraz długi na rzecz naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa. Według nowych przepisów osoba będąca dłużnikiem może zostać skazana na bezdomność. Dotyczy to sytuacji, kiedy majątek dłużnika zostanie zlicytowany, ale z pieniędzy ze sprzedaży domu lub mieszkania dłużnik otrzyma kwotę stanowiącą równowartość przeciętnego czynszu za okres od roku do dwóch lat.
Warunkowe umorzenie
Nową możliwością, którą wprowadza nowelizacja prawa upadłościowego, będzie warunkowe umorzenie spłaty długu. Dotyczy to sytuacji, w której dłużnik nie ma możliwości spłacania należności, natomiast niezdolność nie ma charakteru trwałego. W ciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia, upadły trwa w okresie zawieszenia. Podczas niego może zostać złożony wniosek o ustalenie planu spłaty i uregulowanie zobowiązań. Możliwość taka wystąpi, jeżeli sytuacja dłużnika poprawi się w ciągu 5 lat, czego konsekwencją będzie zdolność do spłaty zadłużeń. W takim wypadku sąd ustali plan spłaty. Podczas okresu zawieszenia upadły musi składać sądowi sprawozdania dotyczące sytuacji finansowej.
Przedsiębiorcy a nowelizacja prawa upadłościowego
Nowelizacja prawa upadłościowego wprowadza duże ułatwienia dla byłych przedsiębiorców. Jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą, która spowodowała powstawanie długów, upadłość konsumencka może być ogłoszona już kolejnego dnia po wyrejestrowaniu swojej działalności z CEIDG. Jest to możliwe nawet jeśli wniosek o upadłość firmy nie został zgłoszony w terminie.
Ze względu na ostatnio wprowadzone zmiany samo ogłoszenie upadłości konsumenckiej staje się dużo łatwiejsze. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, które uległy zadłużeniu, według nowelizacji, będą traktowane w taki sam sposób, jak konsumenci.
O czym należy pamiętać?
Ogłaszając upadłość konsumencką należy pamiętać, że rozwiązanie to powinno być ostatecznością. Całkowite uwolnienie od długów będzie możliwe tylko w niektórych przypadkach. Dodatkowo podczas rozpoczęcia postępowania upadłościowego majątek dłużnika przekazywany jest syndykowi, który przeprowadza zarówno likwidację ruchomości, jak i nieruchomości. Osoba, która jest zadłużona traci także możliwość dysponowania swoim majątkiem oraz korzystania z niego, ponieważ pieczę nad nim będzie stanowił syndyk. Dłużnik będzie mógł sam kupować jedynie produkty, które są niezbędne do codziennego funkcjonowania.
Podczas tworzenia artykułu wsparcie merytoryczne zapewniła nam kancelaria adwokacka z Poznania, której dziękujemy za udzieloną pomoc.
