W dniu 3 sierpnia 2009 roku weszły w życie znowelizowane przepisy kodeksu spółek handlowych, które zaimplementowały do polskiego systemu prawnego reguły wynikające z Dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lipca 2007 roku w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym. Nowe przepisy dotyczą między innymi etapu od zwołania do przeprowadzenia walnego zgromadzenia spółki publicznej.
W dniu 3 sierpnia 2009 roku weszły w życie znowelizowane przepisy kodeksu spółek handlowych, które zaimplementowały do polskiego systemu prawnego reguły wynikające z Dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego z dnia 11 lipca 2007 roku w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym.
Nowe przepisy dotyczą między innymi etapu od zwołania do przeprowadzenia walnego zgromadzenia spółki publicznej. Tę zasadniczą dla funkcjonowania publicznych spółek akcyjnych sprawę omawiamy poniżej.
Podmioty uprawnione
Podstawowe znaczenie zachowuje dotychczasowa zasada, zgodnie z którą zwołanie Walnego Zgromadzenia należy do Zarządu spółki. Jednakże także Rada Nadzorcza uzyskała autonomiczne prawo do zwołania zgromadzenia – zwyczajnego jeśli Zarząd nie zrobi tego w terminie oraz nadzwyczajnego – gdy uzna to za wskazane.
To wzmocnienie pozycji tego organu, gdyż dotychczas nie mógł on działać samodzielnie w tej kwestii a jedynie zwracał się do zarządu ze stosownym wnioskiem.
Ponadto, prawo zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia mają obecnie akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę ogółu głosów w spółce.
Natomiast stosownie do dodanego § 4 art. 399, statut może upoważnić także inne osoby do zwołania walnego zgromadzenia – zwyczajnego – jeśli zarząd nie zwołał go we właściwym terminie- a nadzwyczajnego – kiedy podmioty te uznają to za wskazane lub w razie zajścia okoliczności przewidzianych w statucie.
Prawo zwołania zgromadzenia przysługuje także mniejszościowym akcjonariuszom upoważnionym przez sąd rejestrowy – z tym że uprawienie to przysługuje już akcjonariuszom reprezentującym co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego (a nie jak dotychczas jedną dziesiątą).
Inne uprawnienia związane ze zwołaniem Walnego
Z żądaniem zwołania Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia przez Zarząd spółki oraz zamieszczenia poszczególnych spraw w porządku obrad wystąpić mogą akcjonariusze reprezentującym co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego (statut może przyznawać to uprawnienie także reprezentującym mniejszą część kapitału). Jeśli w terminie dwóch tygodni zarząd spółki nie zwoła zgromadzenia to wnioskujący akcjonariusze mogą zostać upoważnieni prze sąd rejestrowy do jego zwołania.
Art. 400. Kodeksu spółek handlowych
§ 1. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego zgromadzenia; statut może upoważnić do żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy reprezentujących mniej niż jedną dwudziestą kapitału zakładowego.
Jednym z najważniejszych uprawnień przyznanych akcjonariuszom jest możliwość żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad walnego zgromadzenia – możliwość taka przysługuje akcjonariuszom reprezentującym co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego. Stosowne żądanie wraz z projektem uchwały dotyczącej proponowanego punktu obrad i uzasadnieniem powinno zostać zgłoszone do zarządu spółki, także w formie elektronicznej, w przypadku spółki publicznej nie później niż na 21 dni przed terminem walnego zgromadzenia. W odniesieniu do spółki niepublicznej termin ten wynosi 14 dni. Oznacza to, że od czasu opublikowania ogłoszenia o zwołaniu zgromadzenia akcjonariusze mają 5 dni na złożenie propozycji co do porządku obrad. Natomiast Zarząd ma tylko 3 dni na uwzględnienie zmian, gdyż ostateczny porządek obrad musi zostać ogłoszony nie później niż na 18 dni przed terminem walnego zgromadzenia.
Art. 401. Kodeksu spółek handlowych
§ 1. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego mogą żądać umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie powinno zostać zgłoszone zarządowi nie później niż na czternaście dni przed wyznaczonym terminem zgromadzenia. W spółce publicznej termin ten wynosi dwadzieścia jeden dni. Żądanie powinno zawierać uzasadnienie lub projekt uchwały dotyczącej proponowanego punktu porządku obrad. Żądanie może zostać złożone w postaci elektronicznej.
Ponadto, akcjonariusze spółek publicznych (w liczbie reprezentującej co najmniej jedną dwudziestą kapitału zakładowego) zyskali prawo do zgłaszania projektów uchwał – zarówno przed odbyciem zgromadzenia jak i w jego trakcie (w czasie obrad takie uprawnienie ma każdy akcjonariusz bez względu na reprezentowaną część kapitału). Spółka ma obowiązek niezwłocznie zamieścić każdy taki zgłoszony projekt na swojej stronie internetowej. Komunikacja ze spółką może oczywiście odbywać się w formie elektronicznej.
Dodatkowo przepis art. 401 § 6 kodeksu spółek handlowych przewiduje, że oba powyższe uprawnienia mogą zostać przyznane także akcjonariuszom reprezentującym mniejszą niż jedna dwudziesta część kapitału w drodze odpowiednich postanowień statutu (upoważnienie statutowe).
Wskazane powyżej rozwiązania dotyczą – z uwzględnieniem drobnych różnic dotyczących terminów – wszystkich spółek akcyjnych i nie są one specyficzne dla spółek mających status spółek publicznych.
Sposób zwołania Walnego Zgromadzenia
Najbardziej rewolucyjne zmiany dotyczą właśnie sposobu zwołania walnego zgromadzenia. Na skutek nowelizacji zróżnicowano sposób zwołania zgromadzenia w spółkach prywatnych i giełdowych.
O ile w przypadku prywatnych pozostały w mocy regulacje dotyczące publikacji ogłoszenia o zwołaniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to w przypadku spółek publicznych jedynym kanałem publikacji ogłoszenia jest strona internetowa spółki, którą to spółka ma obowiązek prowadzić stosownie do art. 4023 kodeksu spółek handlowych.
Zatem do zwołania Walnego Zgromadzenia dochodzi przez zamieszczenie ogłoszenia na stronie internetowej spółki w takim sposób w jaki przekazywany są raporty bieżące stosownie do przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Przepis art. 4022 kodeksu spółek handlowych wskazuje minimalna treść ogłoszenia:
• data, godzina i miejsce walnego zgromadzenia oraz szczegółowy porządek obrad,
• precyzyjny opis procedur dotyczących uczestniczenia w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu, w szczególności informacje o:
a) prawie akcjonariusza do żądania umieszczenia określonych spraw w porządku obrad walnego zgromadzenia,
b) prawie akcjonariusza do zgłaszania projektów uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad przed terminem walnego zgromadzenia,
c) prawie akcjonariusza do zgłaszania projektów uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad podczas walnego zgromadzenia,
d) sposobie wykonywania prawa głosu przez pełnomocnika, w tym w szczególności o formularzach stosowanych podczas głosowania przez pełnomocnika, oraz sposobie zawiadamiania spółki przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej o ustanowieniu pełnomocnika,
e) możliwości i sposobie uczestniczenia w walnym zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej,
f) sposobie wypowiadania się w trakcie walnego zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej,
g) sposobie wykonywania prawa głosu drogą korespondencyjną lub przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej,
• dzień rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, o którym mowa w art. 4061,
• informacja, że prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki w dniu rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu,
• wskazanie, gdzie i w jaki sposób osoba uprawniona do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu może uzyskać pełny tekst dokumentacji, która ma być przedstawiona walnemu zgromadzeniu, oraz projekty uchwał lub, jeżeli nie przewiduje się podejmowania uchwał, uwagi zarządu lub rady nadzorczej spółki, dotyczące spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad przed terminem walnego zgromadzenia,
• wskazanie adresu strony internetowej, na której będą udostępnione informacje dotyczące walnego zgromadzenia.
Powyższy katalog jest znacznie szerszy w porównaniu z wymaganiami przewidzianym dla spółek niepublicznych.
Jeśli natomiast chodzi o termin ogłoszenia, to powinni ono być dokonane co najmniej na dwadzieścia sześć dni przed terminem walnego zgromadzenia. Czyli w praktyce termin ten uległ skróceniu o 9 dni – gdyż 35 dni to był minimalny okres oczekiwania od złożenia zamówienia na ogłoszenie o zwołaniu zgromadzenia, jego publikacji w MSiG aż do upływu 3 tygodni od tejże publikacji do zgromadzenia.
Legalne znaczenie strony internetowej
W wyniku nowelizacji strona internetowa spółki giełdowej stała się bardzo istotnym elementem komunikacji z akcjonariuszem – już nie tylko na zasadzie Dobrych Praktyk ale także obowiązku nałożonego prawem. Poza ogłoszeniem o zwołaniu walnego zgromadzenia na stronie internetowej spółka ma obowiązek zamieszczać także informacje o ogólnej liczbie akcji w spółce i liczbie głosów z tych akcji w dniu ogłoszenia, całą dokumentację, która ma zostać przedstawiona walnemu zgromadzeniu, a także projekty uchwały bądź uwag czy stanowisk dotyczących poszczególnych punktów porządku obrad. Ponadto akcjonariusze muszą mieć dostęp do formularzy pełnomocnictwa.
Nowe przepisy w znacznym stanu zmieniły organizację walnego zgromadzenia spółki publicznej. Wymagają od spółki posiadania strony internetowej, której czynią także główne narzędzie komunikacji z akcjonariuszem. Likwidacja obowiązku ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ma znaczenie rewolucyjne.
Przepisy te nie są pozbawione wad – bo jak na przykład akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego mieliby w praktyce zwołać walne zgromadzenie bez dostępu do strony internetowej spółki a przede wszystkim bez możliwości przekazywania raportów bieżących?
Otwartą pomimo upływu czasu pozostaje kwestia ważności uchwał podjętych na zgromadzeniach spółek zwołanych przed wejściem nowelizacji w życie a które odbyły się już po sierpnia 2009 roku, a to z uwagi na brak jakichkolwiek przepisów intertemporalnych w nowelizacji….
Znakomita większość przepisów skierowana jest – zgodnie z ideą implementowanych przepisów unijnych – do akcjonariuszy mniejszościowych i ma na celu ich zaktywizowanie. Taki jest cel i wydźwięk przeprowadzonej nowelizacji.
Karolina Muskała
Zobacz także:
– Elementarz postępowania zbiorowego
– Procedura kontroli reklamy leków
– Odrodzenie odpowiedzialności członka zarządu
