51,5 mln zł więcej z grantów na nauki humanistyczne i społeczne niż na nauki o zdrowiu w samym 2014 roku i prawie sześciokrotnie wyższe środki na humanistykę z dotacji statutowej w porównaniu do pieniędzy płynących z grantów – tak wygląda finansowanie polskiej humanistyki.
Przywracanie polskiej humanistyce należnego jej statusu jest jednym z priorytetów resortu nauki. Mamy świadomość jej kluczowego znaczenia dla rozwoju społecznego i gospodarczego. Nie rozwiążemy wielu problemów cywilizacyjnych bez korzystania z dorobku humanistyki.
Wprowadziliśmy szereg rozwiązań systemowych oraz wiele konkursów wspierających humanistów w ramach tzw. „Pakietu dla humanistyki”, który minister Lena Kolarska-Bobińska ogłosiła w 2014 roku na Okrągłym Stole Humanistyki. Stał się on okazją do wymiany opinii o najpilniejszych potrzebach nauk humanistycznych między Ministerstwem a uczonymi i zrzeszającymi ich organizacjami społecznymi. Pozwolił też na przedstawienie propozycji obu stron służących wzmocnieniu dyscyplin humanistycznych w Polsce.
Wszystkie działania, które realizuje resort są wynikiem konsultacji ze środowiskiem i odpowiadają na jego postulaty.
Jak Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wspiera nauki humanistyczne w Polsce:
Realne wydatki na humanistykę (proporcje środków pochodzących z dotacji statutowej wobec pieniędzy grantów)
Dotacja statutowa (bazowa) w 2014 r. wyniosła łącznie 243,3 mln zł dla jednostek z grup humanities, social sciences, pedagogigal sciences, theology, arts.
Granty w 2014 r. dały łącznie 44 mln zł w tej samej grupie (w tym: programy MNISW 6 mln zł, NPRH 22,9 mln zł, granty NCN 15,1 mln zł).
Z powyższych danych wynika, że granty w naukach humanistycznych stanowią 15,5 proc. finasowania, podczas gdy 84,5 proc. to dotacja statutowa.
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (NPRH)
Narodowy Program Rozwoju Humanistyki to unikalny w skali europejskiej program, który tworzy środowisko. Zapewnia młodym humanistom możliwość rozwoju kariery naukowej we współpracy z zagranicznymi ośrodkami naukowymi.
W 2015 roku zmieniły się cele i zasady działania NPRH. Nowa formuła programu składa się z trzech modułów: „Tradycja”, „Rozwój”, „Umiędzynarodowienie”. Odpowiadamy tym samym na wyzwania polskiej humanistyki i wzmacniamy jej pozycję międzynarodową.
Na konkursy NPRH od początku istnienia programu przeznaczyliśmy ponad 290 mln zł. W puli tegorocznej czwartej już edycji NPRH jest 80 mln zł.
1/3 wszystkich grantów z NCN dla humanistów
Nauki humanistyczne zajmują też coraz ważniejsze miejsce w finansowaniu przyznawanym polskim uczonym przez Narodowe Centrum Nauki (NCN).
Od początku istnienia NCN sfinansowało 8611 projektów humanistycznych wartych 520 mln zł.
W samym 2014 r. NCN przeznaczyło na projekty w grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce 136,5 mln zł, podczas gdy na bardziej kosztowne w realizacji badania z zakresu nauk o zdrowiu 169,1 mln zł. W ramach trzeciej edycji NPRH przyznano finansowanie 155 projektom na łączną kwotę 78,1 mln zł. Oznacza to, że humaniści dostali na swoje badania o 51,5 mln zł więcej niż przedstawiciele nauk o zdrowiu.
Humaniści mogą starać się o granty NCN w ramach kilku konkursów m.in. Opus, Preludium i Sonata.
Nowością wśród inicjatyw organizowanych przez NCN jest konkurs HERA, przeznaczony wyłącznie dla humanistów, realizowany wraz z konsorcjum Humanities in the European Research Area.
Program Rozwoju Kompetencji
Wspieramy kształcenie miękkich i humanistycznych kompetencji poszukiwanych przez pracodawców. Studenci wszystkich kierunków studiów będą mogli chodzić na zajęcia z komunikacji, retoryki, logicznego myślenia, współpracy w grupie czy z filozofii.
Do 2020 r. przeznaczymy na Program Rozwoju Kompetencji 1,2 mld zł. Środki na ten cel pochodzą z unijnego Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER).
Zajęcia ogólno-uniwersyteckie dla wszystkich studentów
Każdy student będzie wybierał z oferty zajęć ogólnouniwersyteckich, niepowiązanych ściśle z jego kierunkiem (uczelnie mają czas na wprowadzenie zmian do 1 października 2015).
W rozporządzeniu w sprawie warunków prowadzenia studiów wprowadzono wymóg, żeby w programach studiów określono minimalną liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć ogólnouczelnianych lub na innym kierunku studiów, w tym co najmniej 5 punktów ECTS w ramach zajęć z obszaru nauk humanistycznych i społecznych.
Zmiana zasad oceny jednostek naukowych, tak by bardziej uwzględniały ich specyfikę humanistyki
Jednym z postulatów zgłaszanych przez humanistów jest uwzględnienie specyfiki nauk humanistycznych w ocenie jednostek naukowych. Wzięliśmy ten go pod uwagę przy obecnych pracach nad zmianami zasad tej oceny. Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych na wspólnej konferencji z MNiSW 18 lutego 2015 r. przedstawił efekt swych prac nad modyfikacją kryteriów i szczegółowych parametrów oceny jednostek naukowych.
Proponowane zmiany w ocenie parametrycznej korzystne dla humanistyki:
wprowadzenie nowych zasad punktacji monografii,
doprecyzowanie definicji monografii,
wprowadzenie kategorii monografii wybitnych,
rezygnacja z różnicowania punktacji za monografie w językach kongresowych i języku polskim,
modyfikacja zasad przyznawania punktów za monografie wieloautorskie,
promowanie interdyscyplinarności.
Zniesienie opłat za drugi kierunek studiów
Przepisy o darmowym drugim kierunku weszły w życie od października 2014 r.
Źródło: premier.gov.pl
