Pranie odzieży roboczej często spada na pracowników. Czy słusznie? Czy pracodawca nie powinien osobiście zapewnić prania odzieży roboczej? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań uwzględniliśmy w naszym artykule.
Odzież robocza – obowiązki pracodawców i pracowników
Odzież robocza to strój, który pracodawca zapewnia pracownikowi, by ten, wykonując swoje zadania, nie zniszczył prywatnych ubrań. Integralną częścią stroju roboczego jest też obuwie. Prawo wymaga od pracodawcy udostępnienia odzieży roboczej również wówczas, gdy określone jest to w przepisach sanitarnych lub BHP.
Najczęściej to pracodawcy zapewniają stroje robocze swoim pracownikom. Ci jednak nadal mogą korzystać z własnych ubrań, jeśli obie strony dojdą do konsensusu w tej kwestii. Pracodawca, którego pracownik sam zapewnia sobie strój roboczy, jest zobowiązany do wypłacenia odpowiedniego ekwiwalentu pieniężnego. W porozumieniu z pracownikami może wskazać też stanowiska, na których dopuszczalne jest noszenie własnych ubrań. Nigdy jednak nie powinien wymagać od pracownika, by ten nosił swoje ubrania, jeżeli pracownik nie wyrazi na to zgody.
Pracodawca udostępniający odzież roboczą jest zobowiązany do prowadzenia karty ewidencji przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz innych środków ochrony indywidualnej (osobnej w przypadku każdego pracownika).
Technologia odzieży roboczej
Norma PN-P-84525:1998 Odzież robocza – Ubrania robocze reguluje wszystkie wymagania stawiane ubraniom roboczym, zależnie od ich przeznaczenia. Opisane są w niej również zasady dotyczące projektowania, produkcji i dopuszczenia do użytku ubrań roboczych. Uwzględniono tam też kwestie technologiczne oraz właściwości techniczne i użytkowe materiałów i dodatków. Ponieważ w przypadku odzieży roboczej nie stawia się aż takich wymagań co odzieży ochronnej, technologie również nie są zaawansowane. Jeśli warunki pracy tego wymagają, odzież może być ocieplana. Najczęściej szyta jest z bawełny z domieszkami tworzyw sztucznych. Ponadto nie musi posiadać specjalistycznych certyfikatów.
Odzież robocza a odzież ochronna – różnice
Odzież robocza wykorzystywana jest w pracy, w której łatwo o zabrudzenie. Nie może jednak być ono niebezpieczne dla pracownika. Jeśli w miejscu pracy jest on narażony na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych, np. atmosferycznych, chemicznych czy termicznych, ubranie powinno mieć charakter ochronny. Odzież taka zabezpiecza pracownika przed ewentualnymi zagrożeniami, jakie mogą pojawić się podczas wykonywania zadań.
Odzież robocza – co ile przysługuje pracownikowi jej wymiana?
Wymiana odzieży roboczej nie jest kwestią ustaloną odgórnie. Adekwatnie do miejsca i charakteru pracy oraz porozumienia między pracodawcą a pracownikami odzież robocza może być wymieniana z różną częstotliwością. Niezależnie od długości okresu między wymianą jednego zestawu odzieży na inny pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia możliwości utrzymania ubrań w czystości i do ich naprawy.
Czy pracodawca może zlecić pracownikowi pranie odzieży roboczej?
Pranie odzieży roboczej w domu przez pracowników zdarza się bardzo często. Jeśli firma nie posiada pralni, może zlecić to zadanie pracownikowi, ale jedynie pod warunkiem, że wypłaci mu ekwiwalent pieniężny jako rekompensatę poniesienia kosztów prania. Wymagane jest w tym zakresie prowadzenie odpowiedniej dokumentacji dołączonej do karty ewidencji. Mimo iż obowiązek prania odzieży roboczej spada wówczas na pracownika, odpowiedzialność za to w dalszym ciągu ponosi pracodawca. Warto jednak pamiętać, że pracownik nie może odmówić prania swojej odzieży roboczej we własnym zakresie, nawet jeżeli uważa, że pracodawca ma możliwości, by takie pranie zapewnić. Odmowa samodzielnego dbania o odzież roboczą może zatem być traktowana jako odmowa wykonywania obowiązków pracowniczych. Co ważne, nie można wymagać od pracownika prania odzieży roboczej, jeśli w przypadku innych pracowników jest ona prana przez pracodawcę.
Zwrot za pranie odzieży roboczej
Ekwiwalent za pranie odzieży roboczej, o którym wspomnieliśmy wcześniej, powinien być wypłacany pracownikom piorącym swoje ubrania robocze na własną rękę. Jego wysokość musi odpowiadać faktycznym kosztom, jakie ponosi pracownik – wyliczany jest na podstawie cen środków piorących, wody i prądu oraz z uwzględnieniem czasu i pracy potrzebnych do wyprania odzieży. Pracodawca najczęściej określa stawkę ekwiwalentu jednorazowo. Może jednak, i powinna, ulegać ona zmianie w wyniku zmian cen wody czy środków piorących. Pracodawca może też dokonać kontroli sposobu czyszczenia odzieży i sprawdzić, czy przeznaczone na nie pieniądze są wydawane w odpowiedni sposób.
Pracownik, który otrzymuje ekwiwalent za pranie odzieży roboczej, nie wlicza przychodu z tego tytułu do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, o ile jest to faktyczna kwota, jaką poniósł w związku z praniem odzieży. Wypłacający ekwiwalent pracodawca może traktować to jako koszt uzyskania przychodu.
Pranie odzieży roboczej skażonej chemicznie
Jeśli w wyniku pracy odzież robocza uległa skażeniu chemicznemu, promieniotwórczemu lub biologicznemu, podlega nieco innym zasadom. Pracodawca musi przechowywać ją w miejscu przez siebie wyznaczonym i nie może powierzyć jej pracownikowi celem prania, odkażania, odpylania i innego rodzaju konserwacji. Najczęściej zakłady pracy zlecają pranie odzieży skażonej specjalistycznym pralniom, które są wyspecjalizowane w czyszczeniu i dezynfekcji takich ubrań.
Warto podkreślić, że odzież robocza, która może ulec skażeniu, nie musi być zastępowana w miejscu pracy odzieżą ochronną.
Firmy dostarczające odzież roboczą – dobry wybór?
Na rynku istnieją firmy, które zajmują się kompleksowym dostarczaniem, wynajmem i serwisem odzieży roboczej dla przedstawicieli wielu zawodów. Warta uwagi jest oferta Stapol – firmy z Człuchowa, zajmującej się właśnie produkcją i wynajmem odzieży roboczej. Przedsiębiorstwo funkcjonuje już ponad 30 lat i było jednym z pierwszych, które wprowadziły na polski rynek usługi wynajmu odzieży roboczej dopasowanej do potrzeb danej firmy. Do produkcji odzieży Stapol wykorzystywane są najlepsze materiały – dzięki temu uniformy pracowników mogą być wodoodporne czy przeciwdeszczowe. Wynajem obejmuje też usługi serwisu odzieży roboczej, m.in. naprawy czy wymiany oraz prania z usługą monitorowania stopnia zużycia odzieży. Stapol oferuje również usługi w zakresie personalizacji odzieży za pomocą emblematów, np. zastosowanie logo firmy, co korzystnie wpływa na wizerunek przedsiębiorstwa.
Więcej o ofercie dowiesz się z ich oficjalnej strony – serwis odzieży roboczej
Podsumowanie
Dostarczenie odzieży roboczej zgodnej z regulacjami to obowiązek pracodawcy. Musi on zadbać o to, by odzież spełniała wymagania pracowników i była im pomocna w pracy. Po jego stronie leży też zapewnienie prania odzieży, a jeśli zadanie to przeniesione zostanie na pracownika, pracodawca nadal ponosi za nie odpowiedzialność i zobowiązany jest do wypłaty odpowiedniego ekwiwalentu. Wielu pracodawców decyduje się jednak na skorzystanie z usług profesjonalnych firm dostarczających odzież roboczą i świadczących usługi z nią związane.
