Zmowa na rynku ubezpieczeniowym – PZU i Maximus Broker

Ponad 56 mln zł będą musiały zapłacić Powszechny Zakład Ubezpieczeń oraz Maximus Broker za zawarcie porozumienia ograniczającego konkurencję. Niedozwolona współpraca dotyczyła ubezpieczeń grupowych dzieci i młodzieży oraz pracowników placówek oświatowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego

Zgodnie z prawem antymonopolowym zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie lub ograniczenie konkurencji. Jedną z najbardziej szkodliwych praktyk jest podział rynku. Przedsiębiorcy zamiast konkurować dzielą między siebie określone terytorium, towary lub grupy klientów. Tracą na tym m.in. konsumenci, którzy nie mają możliwości wyboru dostawcy produktów lub usług. Maksymalna sankcja finansowa za udział w zmowie wynosi 10 proc. przychodu przedsiębiorcy w roku poprzedzającym wydanie decyzji.

Zawiadomienie o zawarciu porozumienia polegającego na podziale rynku pomiędzy PZU oraz spółką Maximus Broker z Torunia złożył do UOKiK jeden z dziennikarzy w sierpniu 2009 r. Z informacji uzyskanych przez Urząd, m.in. po kontroli z przeszukaniem w siedzibach przedsiębiorców wynika, że zmowa została zawarta w lipcu 2009 r. i dotyczyła sprzedaży grupowych ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) do placówek oświatowych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Są to ubezpieczenia zawierane w imieniu uczniów oraz personelu szkolnego. Pomimo, że nie są one obowiązkowe cieszą się duża popularnością, przede wszystkim ze względu na niską składkę. Umowy ubezpieczenia zawiera najczęściej organ założycielski placówki np. wójt, burmistrz czy starosta. Ubezpieczający może skorzystać bezpośrednio z oferty ubezpieczyciela bądź pośrednika – agenta lub brokera. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego ponad połowa gmin (85 na 144) upoważniła spółkę Maximus Broker do zawierania w ich imieniu takich ubezpieczeń.

Przed zawarciem porozumienia PZU i Maximus Broker rywalizowały ze sobą, ponieważ ubezpieczyciel starał się docierać do samorządów bez udziału pośrednika. W lipcu 2009 r. spółki przestały konkurować i podzieliły między siebie rynek.

PZU zobowiązał się do sprzedaży ubezpieczeń grupowych NNW placówkom oświatowym tylko za pośrednictwem Maximus Broker. Pośrednik z kolei rekomendował swoim klientom ofertę Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń jako najlepszą, niezależnie od jej rzeczywistej atrakcyjności oraz warunków oferowanych przez innych ubezpieczycieli. Tymczasem, zgodnie z prawem, brokera nie może łączyć z zakładem ubezpieczeniowym inna umowa niż porozumienie dotyczące wysokości prowizji. Ponadto w myśl przepisów, przyjętą praktyką oraz samoregulacjami branżowymi, powinien on kierować się przede wszystkim interesem ubezpieczającego (w tym przypadku szkół oraz samorządów), informując o wynegocjowanych warunkach ubezpieczenia i rekomendując najlepszą propozycję ubezpieczenia. Dzięki porozumieniu Powszechny Zakład Ubezpieczeń miał zapewnioną sprzedaż swoich usług do szkół w ponad połowie gmin w województwie kujawsko-pomorskim, bez konieczności rywalizowania ze swoimi konkurentami i tworzenia lepszych ofert, natomiast Maximus Broker nie musiał obawiać się utraty klientów, w przypadku gdyby gmina zawarła umowę bezpośrednio z PZU.

– Skutki zabronionych działań odczuli inni ubezpieczyciele, podmioty podpisujące umowy z Maximus Broker oraz sami ubezpieczeni. Konkurenci uczestników zmowy pozbawieni zostali znaczącego kanału dystrybucji swoich usług w woj. kujawsko-pomorskim, szkoły i samorządy straciły możliwość wyboru korzystniejszej oferty, a uczniowie oraz pracownicy oświatowi nie mogli uzyskać lepszych warunków ubezpieczenia – mówi Prezes UOKiK Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel

Warto zauważyć, że po zawarciu porozumienia z PZU, znacząco poprawiła się sytuacja rynkowa Maximus Broker. Spółka stała się jednym z największych brokerów ubezpieczeniowych w Polsce, w zakresie sprzedaży grupowego ubezpieczenia NNW dzieci, młodzieży i personelu w placówkach oświatowych, powiększając trzykrotnie swój  udział w tym rynku.

Za udział w niedozwolony porozumieniu na przedsiębiorców zostały nałożone kary finansowe – 56 604 783 zł na PZU oraz 61 858 zł na Maximus Broker. Różnica w wysokości sankcji spowodowana jest różnym przychodem ukaranych podmiotów, a nie stopniem ich przewinienia. Ponadto Prezes UOKiK nakazała zaniechanie zabronionej praktyki. Decyzja nie jest ostateczna, przysługuje od niej odwołanie do sądu.

Walka z niedozwolonymi porozumieniami przedsiębiorców to jeden z priorytetów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dlatego w 2012 r. UOKiK przeprowadzi kampanię edukacyjną. Jej celem jest pokazanie negatywnych skutków zmów dla całej gospodarki – np. wyższych cen płaconych przez konsumentów,  a także ostrzeżenie przedsiębiorców przed surowymi karami, jakie grożą za niedozwolone praktyki. W 2012 r. Urząd będzie informował o akcji w środkach masowego przekazu, a także organizował debaty i konferencje z udziałem wszystkich zainteresowanych tą tematyką. Ponadto do przedsiębiorców zostaną wysłane listy informujące o szkodliwości zakazanych porozumień.

Urząd przypomina jednocześnie, że uczestnicy niedozwolonych porozumień mogą uniknąć sankcji finansowej. Taką okazję daje program łagodzenia kar (leniency). Przedsiębiorcy mogą złożyć formalny wniosek osobiście w siedzibie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie, pracownikowi UOKiK do protokołu, pocztą, faxem, a także emailem na adres: leniency@uokik.gov.pl. Odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczące programu, nawet anonimowe, udzielają prawnicy UOKiK pod numerem telefonu: 22 55 60 555.