Nieodpłatne użyczenie samochodu może być opodatkowane

  Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą bardzo często korzystają z pomocy swoich najbliższych przy stawianiu pierwszych kroków w biznesie. Jedną z form pomocy jest nieodpłatne użyczenie samochodu. Warto jednak pamiętać o konsekwencjach w podatku dochodowym, jakie za sobą niesie tego typu świadczenie.  Umowa użyczenia została zdefiniowana w kodeksie cywilnym i rozumie się przez nią umowę, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.   

Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą bardzo często korzystają z pomocy swoich najbliższych przy stawianiu pierwszych kroków w biznesie. Jedną z form pomocy jest nieodpłatne użyczenie samochodu. Warto jednak pamiętać o konsekwencjach w podatku dochodowym, jakie za sobą niesie tego typu świadczenie.

Umowa użyczenia została zdefiniowana w kodeksie cywilnym i rozumie się przez nią umowę, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Ponadto biorący jest zobowiązany do ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania rzeczy użyczonej. Do zwykłych wydatków związanych z eksploatacją samochodu można zaliczyć zakup paliwa, bieżące remonty oraz naprawy. Do zwykłych kosztów utrzymania rzeczy nie można jednak zaliczyć spłaty rat kredytu zaciągniętego na zakup samochodu, czy kosztów jego ubezpieczenia.

Jeśli użytkujesz samochód przyjaciela, masz przychód

Przy użyczeniu należy pamiętać o art. 14 ust. 2 pkt. 8 ustawy o PIT, zgodnie z którym przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 125.

Tak więc u korzystającego nieodpłatnie ze środka transportu powstaje przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnie świadczenia. Wartość przychodu ustalana jest jako rynkowa wysokość czynszu z tytułu odpłatnego użyczenia takiego samego środka transportu (z uwzględnieniem w szczególności jego stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia).
Jednak nie wszystkie nieodpłatne świadczenia będą stanowiły u podatnika przychód. W ustawie o PIT z przychodów zostały wyłączone wartości świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (…) otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Zatem jeżeli ojciec, matka, rodzeństwo, teściowie i inne osoby z I lub II grupy podatkowej, użyczyły przedsiębiorcy samochód, nie powstanie u niego z tego tytułu przychód.

Brak amortyzacji u dawcy

Przedsiębiorcy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych również od środków przekazanych innemu podmiotowi do używania. Zasada ta nie obowiązuje jednak w przypadku nieodpłatnego użyczenia. Zgodnie z ustawą o PIT art. 23 ust.1 pkt 45a nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania. Przedsiębiorcy nieodpłatnie użyczający samochód tracą nie tylko przychody, które mogliby uzyskać w przypadku odpłatnego użyczenia, ale również tracą możliwość zaliczenia odpisów amortyzacyjnych do kosztów, co powoduje konieczność zapłaty większego podatku.

Adam Bujalski

Jerzy Toczyński