Arteterapia to terapia sztuką, która wykorzystuje twórczość w zajęciach terapeutycznych. W procesie tym uczestniczą dwie strony. Po pierwsze osoba wspomagana przejawiająca jakieś zaburzenia w sferze psychicznej, fizycznej czy społecznej, po drugie osoba wspomagająca czyli arteterapeuta. Polega to na tym, że przy wsparciu terapeuty uczestnik arteterapii tworzy obiekty artystyczne takie jak np. obrazy, utwory literackie, rzeźby, a następnie rozmawia z terapeutą na temat zawartych w nich znaczeń. Od uczestnika zajęć nie jest wymagany talent artystyczny i umiejętności. Najważniejszy jest sam proces tworzenia i emocje jakie wyraża uczestnik terapii. Działania artystyczne są sposobem na wyrażenie siebie, a wie o tym doskonale każdy plastyk, tancerz czy muzyk. Ekspresja artystyczna powoduje w człowieku uczucie wyzwolenia. Polega to na tym, że gdy intensywnie i z zaangażowaniem uczestnik terapii pracuje nad swoim dziełem, uwalnia blokady emocjonalne i nagromadzone emocje, lęki ustępują i zmniejsza się napięcie. Dlatego ważne jest np. używanie farb przez uczestnika terapii, ponieważ ma to szczególny wpływ terapeutyczny, a kolor oddaje nastrój i wyraża jego ekspresję.
Głównym celem arteterapii jest pomoc ludziom w rozwiązywaniu ich problemów natury psychologicznej i wpłynięcie na ich zachowanie, redukowanie stresu, podnoszenie samoświadomości i samooceny, zmniejszenie poziomu napięcia i uwolnienie negatywnych emocji. Terapia przez sztukę polega na ukazywaniu pozytywnych, radosnych stron życia. Zapobiega pesymizmowi i rozprasza poczucie beznadziejności życia.
Arteterapia jest chętnie stosowana w leczeniu zaburzeń psychicznych m.in. w leczeniu depresji, lęków, uzależnień czy autyzmu. Można ją stosować u pacjentów niemal w każdym wieku. Jednak szczególnie dobrze rozwija się arteterapia dziecięca. Dotyczy to zwłaszcza dzieci autystycznych i po traumatycznych przejściach. Arteterapia może również pomóc dzieciom nieśmiałym, które uważają, że nie wykorzystują w pełni swoich możliwości.
Arteterapia przejawia się w wielu różnych formach i zalicza się do nich biblioterapie, plastykoterapie, choreoterapie, muzykoterapie i teatroterapie, a stosowanymi technikami mogą być m.in. masy plastyczne, origami, rzeźby w drewnie, zdobienie przedmiotów, tworzenie dekoracji, malowanie farbami i kredkami czy wycinanki.
Dobór terapii do pacjenta uzależniony jest od kilku czynników: przede wszystkim od predyspozycji lub zainteresowań samego pacjenta, ale także od inwencji terapeuty oraz jego własnych umiejętności czy doświadczeń.
