Z roku na rok rośnie liczba Polaków zmagających się z objawami wypalenia zawodowego. Fenomen, który przed COVIDem ograniczał się do 43% pracowników, staje się jednym z najpoważniejszych problemów współczesnego rynku pracy. Nadmierne wymagania przełożonych, intensywne tempo pracy i brak równowagi między życiem zawodowym a prywatnym sprawiają, że pracownicy zaczynają tracić energię, motywację i poczucie sensu wykonywanej pracy.
Niepokojące dane
Według badania UCE Research z 2024 roku aż 78 proc. aktywnych zawodowo Polaków zauważa u siebie przynajmniej jeden objaw wypalenia zawodowego. Dla porównania, jeszcze trzy lata wcześniej, ten odsetek wynosił ok. 65 proc. To oznacza, że skala zjawiska rośnie, a jego skutki coraz częściej widać także w statystykach zwolnień lekarskich.
Najczęściej zgłaszane symptomy to przewlekłe zmęczenie, brak satysfakcji z pracy i dystans emocjonalny wobec wykonywanych obowiązków. Wiele osób przyznaje, że praca, która kiedyś dawała poczucie sensu, dziś staje się źródłem frustracji i stresu. W niektórych branżach – w szczególności w sektorze usług, IT i ochronie zdrowia – skala problemu jest jeszcze większa.
Jak wynika z raportu ZUS, w 2023 roku liczba zwolnień lekarskich wystawionych z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania wzrosła o 8,7 proc. w porównaniu do roku poprzedniego. Wystawiono ponad 1,4 mln zaświadczeń lekarskich, co przełożyło się na 26 mln dni absencji chorobowej. To wyraźny sygnał, że coraz więcej pracowników potrzebuje zmiany.
Dlaczego się wypalamy?
Eksperci wskazują, że wypalenie zawodowe nie wynika wyłącznie z nadmiaru obowiązków. To złożony problem, w którym nakładają się czynniki organizacyjne, psychologiczne i kulturowe. Najczęstsze przyczyny to:
- Brak równowagi między pracą a życiem prywatnym – praca zdalna, zamiast ułatwiać odpoczynek, często powoduje nieustanne bycie „pod telefonem”.
- Presja efektywności – chcąc sprostać coraz to większym wymaganiom pracodawcy, pracownicy przestają poświęcać czas dla siebie.
- Niedostateczne wsparcie ze strony przełożonych – brak zrozumienia dla problemów emocjonalnych i potrzeby odpoczynku.
- Kultura „zawsze dostępnych” – wciąż powszechne przekonanie, że poświęcenie i nadgodziny to miara zaangażowania.
W wielu miejscach pracy wciąż brakuje świadomości, że dobrostan psychiczny jest równie ważny jak bezpieczeństwo fizyczne. Wypalenie nie pojawia się z dnia na dzień – to proces, który można zatrzymać, jeśli odpowiednio wcześnie zareagujemy – mówi psycholog organizacyjny Anna Mazur. Pracodawcy często koncentrują się na wynikach, nie dostrzegając, że bez zadbania o ludzi, te wyniki i tak w końcu spadną – dodaje.
Skutki dla pracowników i firm
Wypalenie zawodowe to nie tylko spadek nastroju. To stan, który wpływa na cały organizm i efektywność pracy. Osoby wypalone częściej chorują, mają problemy z koncentracją, popełniają więcej błędów, a ich motywacja systematycznie maleje. Z perspektywy firm oznacza to nie tylko straty finansowe, ale też utratę zaangażowania i rotację kadr.
W 2023 roku z powodu epizodów depresyjnych i zaburzeń lękowych polscy pracownicy byli nieobecni w pracy łącznie przez ponad 9,9 mln dni. To o kilka milionów więcej niż jeszcze dwa lata wcześniej.
Wypalenie zawodowe to realny koszt dla firm i gospodarki. Ale przede wszystkim to dramat indywidualny – człowiek, który traci radość z pracy, często traci też wiarę w siebie. Dlatego potrzebne są działania profilaktyczne, a nie tylko reagowanie, gdy problem już się pojawi – podkreśla Magdalena Włastowska, ekspert ds. bezpieczeństwa pracy W&W Consulting.
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu
Coraz więcej organizacji zaczyna dostrzegać potrzebę przeciwdziałania wypaleniu i promowania zdrowego stylu pracy. Wśród działań, które mogą przynieść realną zmianę, eksperci wymieniają:
- szkolenia dla menedżerów z zakresu rozpoznawania objawów wypalenia
- programy wsparcia psychologicznego i konsultacje terapeutyczne dla pracowników
- tworzenie kultury otwartości, w której rozmowa o emocjach nie jest postrzegana jako oznaka słabości
- promowanie zdrowego rytmu pracy – z przerwami, urlopami i czasem na regenerację
- promowanie praktyk uważności, takich jak medytacja, praktyka wdzięczności czy planowanie dobrostanowe.
Dbałość o zdrowie psychiczne pracowników to nie przywilej, ale konieczność. Świadomy pracodawca rozumie, że zaangażowany, wypoczęty pracownik to jego największy kapitał.
Nowe spojrzenie na pracę
Wypalenie zawodowe nie dotyczy już tylko indywidualnych jednostek – to zjawisko społeczne, które wymaga zorganizowanego podejścia. Kiedy praca coraz częściej przenika się z życiem prywatnym, a granice między obowiązkiem a odpoczynkiem się zacierają, potrzebujemy nowej kultury pracy. Takiej, w której liczy się nie tylko efektywność, ale też zdrowie, równowaga i poczucie sensu.
Źródło: uce-pl.com
