W toku postępowania karnego nie zawsze ustalenie winy oskarżonego skutkuje wydaniem wyroku skazującego. Polski kodeks karny dopuszcza możliwość zakończenia postępowania karnego z odstąpieniem od skazania oskarżonego nawet jeśli jego wina jest bezsprzeczna. Kiedy i w jakich przypadkach stosuje się warunkowe umorzenie postępowania karnego?
Warunkowe umorzenie postępowania to sposób zakończenia postępowania karnego. Decyzję o takiej formie jego zamknięcia może wydać jedynie sąd. Wynika to z faktu, iż następuje stwierdzenie winy oskarżonego.
W jakich sytuacjach jest stosowane?
Przypadków, w których sąd może odstąpić od wymierzenia oskarżonemu kary, jest kilka:
- niska szkodliwość czynu – oskarżony dopuścił się czynu nie stanowiącego przestępstwa, a jedynie wykroczenia;
- czyn, którego dopuścił się oskarżony jest zagrożony karą niższą niż 5 lat pozbawienia wolności;
- oskarżony nie był nigdy wcześniej skazany wyrokiem za przestępstwo umyślne, a jego postawa i dotychczasowy sposób życia pozwalają przypuszczać, że nie dopuści się on kolejnego wykroczenia lub przestępstwa.Najważniejszym argumentem przemawiającym za możliwością warunkowego umorzenia postępowania karnego jest ten o dotychczasowej niekaralności oskarżonego. Możliwość taka znika w przypadku osoby oskarżonej, która była już skazana za popełnienie wykroczenia lub przestępstwa. Należy tu pamiętać także, że mowa o przestępstwie umyślnym – czyli takim, którego oskarżony dopuścił się mając pełną świadomość czynu.
Natomiast w przypadku oskarżonego, który dopuścił się wcześniej wykroczenia lub przestępstwa nieumyślnego – także możliwe jest zakończenie postępowania poprzez jego warunkowe umorzenie. Takim czynem może być spowodowanie kolizji w ruchu drogowym.
Warunkowe umorzenie postępowania jest także możliwe wyłącznie w przypadku, w którym wyjaśnione zostały okoliczności popełnienia wykroczenia lub przestępstwa. Sąd musi mieć więc pewność co do winy osoby oskarżonej. Sam oskarżony nie musi się jednak przyznawać do winy.
I jeszcze kilka słów o szkodliwości czynu – warunkowe umorzenie postępowania karnego sąd może orzec wyłącznie w sprawach o wykroczenie lub przestępstwo, które nie budzą oburzenia społecznego.
Ostatni warunek, jaki musi spełniać oskarżony aby móc skorzystać z możliwości warunkowego umorzenia, jest uzyskanie pozytywnej prognozy kryminologicznej. Oznacza to, że postawa i dotychczasowy sposób życia oskarżonego pozwalają sądzić, że nie dopuści się on więcej czynu karalnego.
Korzyści dla oskarżonego
Najważniejszą z korzyści, jaka płynie dla oskarżonego z warunkowego umorzenia postępowania karnego jest ta, że nie jest wobec niego zasądzana kara za wykroczenie lub przestępstwo. Oznacza to nie tylko, że oskarżony nie musi się obawiać pozbawienia wolności czy kary grzywny, ale przede wszystkim, że nie figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym jako osoba karana. Natomiast sam wpis o warunkowym umorzeniu postępowania karnego jest usuwany z Rejestru bardzo szybko – już po upływie sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby.
Jak uzyskać warunkowe umorzenie postępowania?
Wniosek o warunkowe umorzenie składa prokurator, zastępując nim akt oskarżenia. Sąd, po rozpoznaniu sprawy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, może przychylić się do wniosku. Jeśli chcemy skorzystać z prawa warunkowego umorzeni sprawy warto skorzystać z pomocy adwokata od spraw karnych, tutaj znajdziesz dobrego specjalistę, który specjalizuje się w tej dziedzinie prawa. Dzięki praktyce sądowej i znajomości prawa, będzie on wiedział jak podejść po sprawy.
Umorzenie to jest jednak warunkowe. Oznacza to, że następuje na okres próby. Może on trwać od jednego do trzech lat od momentu uprawomocnienia. Dodatkowo sąd może zadecydować o nałożeniu na oskarżonego dodatkowych obowiązków takich jak na przykład nadzór kuratora. W czasie okresu próby i przez 6 miesięcy od jego zakończenia umorzone postępowanie może zostać podjęte na nowo, jeśli oskarżony dopuści się innego przestępstwa.
Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest więc dobrym wyjściem w sytuacji, gdy oskarżony dopuścił się czynu karalnego o niskim stopniu szkodliwości społecznej, a także jest osobą prowadzącą dotychczasowo życie w zgodzie z literą prawa. Nie zabiera także możliwości podjęcia pracy zarobkowej i zapewnia utrzymanie statusu osoby niekaranej.
