Płatny odpoczynek od wykonywanych obowiązków, w ramach czasu pracy, jest zagwarantowany w przepisach. Warto pamiętać, że Kodeks pracy reguluje tylko prawa i obowiązki zatrudnionych na etat, czyli nie obejmuje osób współpracujących na umowę zlecenie czy o dzieło.
Klasyczne 15 minut przerwy
Zgodnie z prawem pracy, zatrudnione osoby mogą wykorzystać przerwy, które są uzależnione od czasu pracy, rodzaju wykonywanych obowiązków, dodatkowych uprawnień. Pracownik ma możliwość wykorzystania 15-minutowej przerwy gdy dzień pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Nie jest to dobra wiadomość dla osób pracujących na część etatu, gdzie dzienny czas pracy nie przekracza 6 godzin. Oznacza to bowiem, iż płatna przerwa im się nie należy. Sytuacja ulega jednak zmianie, gdy przy tej samej umowie, harmonogram wykonywania zadań w ciągu dnia przekracza 6 godzin. W takim przypadku nabywają prawo do 15 minut przerwy wliczonej do czasu pracy.
Grupy pracowników z dłuższymi przerwami od pracy
Matki karmiące pracujące co najmniej przez 4 godziny dziennie mogą żądać dodatkowych, płatnych przez zakłada pracy przerw na karmienie: posiadając jedno dziecko przysługują dwie przerwy po 0,5 godziny, posiadając więcej niż jedno dziecko: dwie przerwy pod 45 minut. Na wniosek pracownicy, przerwy te można połączyć.
Pracownik niepełnosprawny może wykorzystać dodatkową 15-minutową przerwę wliczoną do czasu pracy. Czas ten może przeznaczyć na gimnastykę lub po prostu odpoczynek.
Szczególne uprawnienia do opłaconego czasu wolnego w ciągu dnia roboczego, mają także pracownicy młodociani. Czas przerwy, to 30 minut (nieprzerwane) na 4,5 godziny wykonanej pracy. Warto pamiętać, że osoba, która nie ukończyła 16. roku życia może pracować maksymalnie 6 godzin na dobę, młodociany powyżej 16. roku życia – 8 godzin.
Dodatkowe przerwy w trudnych warunkach pracy
Praca wykonywana w jednostajnym miarowym tempie, wiążąca się z brakiem urozmaicenia i wykonywania tych samych czynności, prowadzi do szybkiego znużenia, spadku wydajności, zwiększonego ryzyka popełnienia błędu lub wypadku przy pracy. Prawo nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia dodatkowych przerw od pracy. Nie zostało to jednak konkretnie usankcjonowanie, więc o ilości takich przerw i czasie ich trwania decyduje regulamin pracy i układ zbiorowy.
Pracownikami uprawnionymi do dodatkowych płatnych przerw są także zatrudnieni w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. I niestety, jak w przypadku wyżej opisanej grupy pracowników, nie ma tu szczegółowych wytycznych w przepisach. Kwestia uciążliwości i szkodliwości wykonywanych obowiązków, powinna zostać uzgodniona pomiędzy pracodawcą i pracownikami, po przedłożeniu opinii od lekarza medycyny pracy.
Dodatkowe płatne przerwy w pracy z inicjatywy pracodawcy
Pomimo, iż przerwy w pracy są dla pracowników ustawowo zagwarantowane, nowocześnie podchodzący do kwestii zarządzania personelem idą o krok dalej, decydując się na dobrowolne przyznanie dodatkowego płatnego czasu wolnego. Szczególnie ma to miejsce u pracodawców wdrażających zasady work-life balance, w zawodach o małej podaży pracowników, kiedy występuje ich deficyt na rynku pracy, a dodatkowe korzyści są elementem walki o przyciągnięcie ich i zatrzymanie w firmie. W czasie pracy, zatrudnieni mają zapewniony relaks na koszt pracodawcy w różnorodnej formie: masaże, sale gier, aktywność fizyczna, zajęcia dodatkowo umożliwiające integrację. To dobre taktycznie posunięcie, gdyż jest od dawna oczywistym, że o efektywności pracy nie decyduje czas spędzony przy komputerze, obsłudze urządzenia czy maszyny. Człowiek nie jest robotem i niezgodne z jego naturą są wielogodzinne jednostajne i monotonne czynności w wymuszonej, często nieergonomicznej pozycji. Dodatkowe wytchnienie pozwalające na odwrócenie uwagi od wykonywanych obowiązków, w dużym stopniu wpływa na poprawę wydajności – wraca on na stanowisko wypoczęty i nowymi pomysłami. Takie podejście wymaga jednak zmiany podejścia do kierowania u większości pracodawców, ale jak widać jest to bardzo korzystne dla obu stron.
Więcej o prawach pracownika i kodeksie pracy na Praca.fm
