Na pozyskanie kapitału wpływa bardzo znacząco konkretny moment rozwoju, w którym znajduje się firma. Startup, szczególnie na początku działania, to przedsięwzięcie o wysokim ryzyku inwestycyjnym, które akceptuje tylko wąska grupa inwestorów.
Pozyskanie kapitału dla firmy, która znajduje się na wczesnym etapie rozwoju znacząco różni się od finansowania firm, które działają na rynku od wielu lat. Specyfika finansowania startupu wynika z tego, że z inwestycją w przedsięwzięcie na wczesnym etapie rozwoju łączy się znaczące ryzyko. Z tego względu, źródła pozyskania kapitału dla startupu są ograniczone.
Trzy główne źródła finansowania startupu to:
- sprzedaż udziałów w startupie,
- zaciągnięcie pożyczek z opcją konwersji na udziały w spółce w późniejszym czasie,
- dotacje.
Pozyskanie kapitału poprzez sprzedaż udziałów w startupie
Najczęstszą ścieżką pozyskania kapitału w Polsce i na świecie dla firmy na wczesnym etapie rozwoju jest sprzedaż udziałów. W takiej transakcji, inwestor zasila startup kapitałem, a w zamian otrzymuje udziały w spółce z o.o.
Pozyskany w ten sposób kapitał pochodzi najczęściej od następujących trzech grup inwestorów:
- funduszy Venture Capital,
- aniołów biznesu,
- przyjaciół i znajomych oraz członków rodziny założyciela startupu.
Najwcześniejszymi dawcami kapitału dla startupu są najczęściej przyjaciele i członkowie rodziny założyciela startupu. Wynika to z tego, że na samym początku, startup to często dopiero pomysł z bardzo wstępnym modelem biznesowym.
W tej fazie rozwoju nowego przedsięwzięcia, ryzyko inwestycyjne jest bardzo wysokie. Znaczący odsetek nowych firm nie przechodzi do kolejnej fazy rozwoju.
Inwestycji w startup w tej fazie rozwoju przeprowadzają również anioły biznesu. W odróżnieniu od rodziny i przyjaciół, anioły biznesu dokonują dość szczegółowych analiz projektu. Przeprowadzają oni między innymi analizę modelu biznesowego startupu, jego rynku docelowego oraz potencjalnych szans na dynamiczny rozwój.
Fundusze Venture Capital najchętniej dokonują inwestycji w startup w fazie późniejszej. Innymi słowy chodzi przede wszystkim o moment, gdy istnieje już opracowany model biznesowy, a najlepiej wtedy, gdy nastąpiła jego weryfikacja przez rynek. Pozyskanie kapitału od funduszu Venture Capital ma charakter stosunkowo formalny. Powoduje to, że do takiego procesu należy się sumiennie przygotować.
Fundusze Venture Capital, które inwestują na najwcześniejszych fazach rozwoju, określa się jako fundusze Seed Capital.
Zaciągnięcie pożyczek z opcją konwersji na pożyczki
Pozyskanie kapitału przez startup w formie pożyczki to wbrew pozorom dość częsty przypadek. W Polsce takimi pożyczkodawcami są przede wszystkim przyjaciele i znajomi założyciela startupu oraz członkowie jego rodziny.
Inwestorzy Ci nie dokonują zazwyczaj znaczących analiz projektu. Decyzję o zasileniu projektu podejmują raczej na bazie zaufania w zdolności i umiejętności pomysłodawcy.
Ze względu na to, że w najwcześniejszej fazie rozwoju przedsięwzięcia nie została powołana formalnie firma, pożyczki udziela się często pomysłodawcy. Na podstawie uzgodnień pomiędzy stronami, po powstaniu spółki z o.o. taką pożyczkę później zamienia się na udziały.
Pożyczkami posługują się również anioły biznesu, ale w znacząco mniejszej skali.
Za granicą, dostarczanie kapitału startupom w formie pożyczki realizują również fundusze Venture Capital. Umowa pomiędzy stronami zawsze zawiera opcję konwersji takiej pożyczki na kapitał według ustalonej wyceny.
Pozyskanie kapitału w formie dotacji
Pozyskanie kapitału jako dotacji to ścieżka, która ma najczęściej tyle samo zwolenników, co przeciwników.
Do głównych wad tej formy kapitału należy przede wszystkim wysoki poziom skomplikowania procesu pozyskania dotacji, a następnie jej rozliczania. Dodatkowo, wielu przedsiębiorców narzeka na przedłużanie się całej procedury pozyskania finansowania i dostępu do kapitału.
Główna zaleta dotacji to stosunkowo niski koszt pozyskania kapitału w porównaniu do sprzedaży udziałów czy pożyczek z opcją konwersji na udziały.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców w takich obszarach jak sprzedaż firmy, wycena firmy i pozyskiwanie finansowania.
