Według słownikowej definicji umowa to zgodne, pisemne lub ustne porozumienie się (tzw. oświadczenie woli) dwu lub więcej stron (np. osób, instytucji, państw) w celu ustalenia wzajemnych praw i obowiązków.
Umowa zostaje zawarta, kiedy obie strony doszły do porozumienia i uzgodniły istotne dla jej celu porozumienia.
Występują różne kategorie umów. Jednym z najpopularniejszych jest następujący podział:
– Umowy jednostronnie zobowiązujące – jedna strona ma prawa, druga obowiązki, np. darowizny;
– Umowy wielostronnie zobowiązujące – dla obu stron określone są zarówno prawa, jak i obowiązki wynikające z umowy, np. pożyczki;
– Umowy o przeniesienie praw, np. sprzedaż ratalna;
– Umowy o korzystanie z cudzego mienia, np. dzierżawa.
Do najpopularniejszych rodzajów umów należą:
1. Umowa o pracę – jej podmiotami są pracownik oraz zakład pracy. Może ona być zawarta: na okres próbny; na czas wykonywania określonej pracy; na czas określony lub nieokreślony. Zawierana jest na piśmie, określa rodzaj pracy, termin jej rozpoczęcia oraz wynagrodzenia pracownika. Umowy o pracę regulują przepisy Kodeksu pracy.
2. Umowa o dzieło – jedna ze stron zobowiązuje się do wykonania dzieła, a druga zobowiązuje się do zapłaty w momencie jego ukończenia, np. usługi malowania mieszkania. To typ umowy cywilnoprawnej (nie polegającej pod Kodeks pracy).
3. Umowa zlecenie – jedna ze stron zleca wykonanie zadania, druga je wykonuje i otrzymuje wynagrodzenie. To również typ umowy cywilnoprawnej.
