Jak będzie rozwijał się rynek mieszkaniowy w 2023 roku? Czy zapowiedziany przez rząd program mieszkaniowy, który ma przynieść kredyty z dopłatą może zmienić sytuację w sektorze? W jakim stopniu? Jaką strategię działania przyjęli deweloperzy? Jakie inwestycje wejdą do sprzedaży w tym roku? Sondę opracował serwis nieruchomości dompress.pl.
Andrzej Oślizlo, prezes zarządu Develia S.A.
Dużym wyzwaniem jest odcięcie nabywców od finansowania hipotecznego, spowodowane wysokimi stopami procentowymi i restrykcyjnymi zapisami znowelizowanej rekomendacji S. Nie dostrzegamy przesłanek mogących świadczyć o tym, że stopy procentowe w 2023 roku znacząco się obniżą. Dlatego popieramy wszelkie pomysły rządowe, które mogłyby poprawić dostępność mieszkań dla nabywców, jak choćby poluzowanie zapisów rekomendacji S czy plany wprowadzenia kredytów hipotecznych o stałym, preferencyjnym oprocentowaniu. Warto zauważyć, że nowa propozycja ma być wolna od ograniczenia, jakim w przypadku poprzednich programów pomocowych „Rodzina na Swoim” i „Mieszkanie dla Młodych” było kryterium ceny metra kwadratowego nabywanego lokalu. Teraz maksymalna kwota kredytu, o jaką będzie można wnioskować to 500 tys. zł w przypadku singli i do 600 tys. zł dla małżeństw lub rodziców co najmniej jednego dziecka. Sądzimy, że taka forma wsparcia będzie cieszyła się większym zainteresowaniem niż ostatnie projekty, z których w ujęciu rocznym korzystało średnio ponad 20 tys. osób.
Uważnie obserwujemy rynek i dostosowujemy podaż do zainteresowania i możliwości zakupowych klientów. Planujemy wprowadzić do sprzedaży nowe etapy już realizowanych projektów, jak i nowe inwestycje. W 2023 roku chcemy również osiągnąć istotny postęp w obszarze PRS. Jesteśmy otwarci na kolejne przedsięwzięcia typu joint venture, jak na przykład nasza współpraca z Grupo Lar Polska. Interesują nas perspektywiczne projekty, jak np. zakup działki z wydanym już pozwoleniem na budowę, na której można w szybkim tempie zrealizować inwestycję mieszkaniową.
Angelika Kliś, członek zarządu Atal
Nasz scenariusz bazowy na 2023 rok jest umiarkowanie optymistyczny. Odbudowa popytu na rynku mieszkaniowym zależy od kliku kluczowych czynników, tj. poziomu stóp procentowych, restrykcyjności udzielania finansowania oraz systemowego wsparcia ze strony państwa w postaci nowego programu mieszkaniowego, którego mamy już zapowiedź. W każdym razie pozytywny miks wymienionych czynników może dać impuls popytowy już w drugiej połowie 2023 roku. W wariancie pesymistycznym musimy założyć, że zajmie to więcej czasu.
Czołowi deweloperzy o stabilnej sytuacji finansowej, lepiej poradzą sobie na wymagającym rynku, nawet utrzymując podobny poziom sprzedaży. Cykl budowy mieszkań to około dwóch lat. W tym czasie to firmy deweloperskie, w niesprzyjających warunkach sprzedażowych, ponoszą ciężar finansowania budów i utrzymania administracji, co kosztuje coraz więcej. Wszystko ma swój kres, także wytrzymałość tego sektora, z którym powiązane są inne gałęzie gospodarki.
W 2023 nie spodziewamy się obniżek cen mieszkań, sami też nie widzimy ku temu warunków. Zwłaszcza dotyczy to największych miast i aglomeracji, na których koncentruje się nasza działalność. Na zamrożenie cen wpływ ma wciąż duża presja na koszty budów, a także systematyczne ograniczanie podaży mieszkań, co już jest bardzo widoczne. Biorąc pod uwagę wspomniany czas potrzebny na wytworzenie produktu w naszej branży, decyzje o wstrzymaniu budów będą miały konsekwencje w tym roku i kolejnych latach, jeżeli sytuacja się nie zmieni.
Z początkiem 2023 r. wdrożyliśmy nowy program sprzedażowy „Czas na mieszkanie”. Jest skierowany głównie do klientów borykających się aktualnie z utrudnieniami w dostępie do finansowania, co jest następstwem wysokich stóp procentowych oraz restrykcyjności rekomendacji S, ale też w nawiązaniu do zapowiedzi programu rządowego.
W pierwszym kwartale 2023 roku planujemy m.in. uruchomienie sprzedaży pierwszego etapu inwestycji Naramowice Odnova w Poznaniu (ok. 500 mieszkań), a także budowę projektu przy ulicy Andersa w Gliwicach (I etap, ok. 115 mieszkań). W przygotowaniu mamy trzyetapowe osiedle przy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi oraz II etap inwestycji SKY+ w Katowicach.
Damian Kapitan, prezes Spravii
Spodziewam się kolejnego trudnego i bardzo intensywnego roku. Będziemy wzmacniać swoją pozycję wśród najlepszych firm w branży. A w miastach, w których jesteśmy obecni, czyli w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Gdyni i we Wrocławiu, będziemy kontynuowali już rozpoczęte projekty, ale i rozpoczniemy nowe. Będą to zarówno mieszkania na sprzedaż, jak i na wynajem. Skupimy się na dwóch filarach działalności – budowie lokali, które trafią do klientów indywidualnych, jak i takich, które zostaną sprzedane naszym partnerom biznesowym. Nadal będziemy się rozglądać za atrakcyjnymi działkami pod przyszłe projekty deweloperskie.
Jednocześnie będziemy także kontynuowali strategię polegającą na oferowaniu produktów wyróżniających się rozkładami dopasowanymi do aktualnych trendów i popytu. Nowe projekty wzmocnimy o rozwiązania proekologiczne. W dwóch osiedlach, które trafią do sprzedaży w I połowie 2023 roku zaplanowaliśmy m.in. panele fotowoltaiczne, zbiorniki retencyjne, ogrody deszczowe, stanowiska do ładowania samochodów elektrycznych.
Damian Tomasik, założyciel Alter Investment
Patrząc na koniec roku 2022 oraz początek obecnego zauważamy pojawiający się optymizm. Do biur sprzedaży wrócili klienci, którzy finalizują zakupy. Na rynku nie widać dużych obniżek, więc w obawie przed rosnącymi kosztami klienci decydują się na zakupy teraz. Inflacja, mimo niewielkiego spadku w ostatnim czasie, też będzie powodować wzrost kosztów inwestycji, a zatem i ceny dla finalnego klienta kupującego mieszkanie.
W tym roku zakładamy zwiększanie naszego banku ziemi oraz intensywne przygotowywanie posiadanych projektów, z których większość uzyska pozwolenia na budowę w roku 2024. Na tę chwilę mamy zaplanowaną sprzedaż dwóch gruntów tj. projektów Jabłoniowa oraz Kartuska w Gdańsku. Spodziewamy się też uzyskania w drugiej połowie roku pozwolenia na budowę dla inwestycji przy ulicy Madalińskiego w Gdańsku. Projekt zakłada budowę 23 mieszkań idealnie dopasowanych do aktualnego zapotrzebowania rynku. Ten projekt będzie przeznaczony dla młodych osób szukających swojego pierwszego mieszkania, zatem będzie mógł być wdrożony wraz z nowym programem mieszkaniowym i dostępny z kredytami z dopłatami. Wdrożyliśmy też w tym roku nową usługę, analizę chłonności nieruchomości gruntowych, dla której widzimy duży potencjał rynkowy. Analiza taka pozwala na ocenę możliwości zabudowy i zagospodarowania oraz dokładniejsze określenie wartości rynkowej działki.
Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic
Do tej pory dwa sztandarowe programy mieszkaniowe obecnego rządu poniosły klęskę. Mieszkanie plus i kredyt bez wkładu własnego rozmijały się z realiami rynkowymi i obawiamy się, że kolejny program również będzie miał błędne założenia. Zarówno nasza branża, jak i banki stale przekonują rządzących, że mieszkanie jest szczególnym dobrem i państwo powinno wspierać obywateli w dochodzeniu do własności lub poprawie warunków mieszkaniowych. Są różne możliwości i jednym z najprostszych rozwiązań jest wprowadzenie ulg podatkowych lub dopłat do kredytu dla osób nabywających mieszkanie na własne potrzeby.
Nie przewidujemy większych zmian w sytuacji rynkowej dopóki nie zostanie wycofana rekomendacja KNF-u zmniejszająca zdolność kredytową i nie zostaną obniżone stopy procentowe. Z tego powodu planujemy wprowadzenie w tym roku jedynie części inwestycji, które mamy w przygotowaniu.
Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.
Początek 2023 roku jest podobny do poprzedniego roku, ale już w połowie sytuacja może się poprawić. Duże nadzieje branża pokłada w zapowiedzianym przez rząd programie, który ma wspierać młodych ludzi w zakupie pierwszego mieszkania w najbliższym roku, ale też w perspektywie najbliższych kilku lat. Dzięki temu zmienią się proporcje zawieranych transakcji, obecnie kupującymi są w większości osoby, które nabywają mieszkania w celach inwestycyjnych.
W 2023 roku będziemy realizować projekty zgodnie z przyjętym harmonogramem. Do sprzedaży wejdą mieszkania z kolejnych etapów w inwestycjach, gdzie są już bardzo zaawansowane budowy: w Szczecinie (apartamenty Nad Odrą), Gdańsku (Osiedle Horizon) i Chorzowie (Osiedle Kościuszki) oraz w Pruszkowie (Osiedle Stacja Centrum obok stacji PKP). Poza tym, oferujemy apartamenty inwestycyjne w Warszawie (Apartamenty Pileckiego) i przygotowujemy kolejne projekty tego typu. Zgodnie z przyjętą strategią kontynuujemy budowę jednorodzinnych, szkieletowych domów ekologicznych i energooszczędnych w Ożarowie Mazowieckim, w których efektywność energetyczną zapewniają elektryczne pompy ciepła.
Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg
Prognozy na 2023 rok zakładają, że czeka nas nadal inflacja. To oznacza, że ceny materiałów budowlanych i wykonawstwa będą dalej rosły. Nic nie wskazuje na to, aby można było oczekiwać jakichkolwiek obniżek. Na rynku gruntów jest niezbyt duża podaż – stąd nie spodziewamy się istotnych zmian w cenach.
Najważniejszym impulsem do powrotu dotychczasowego popytu na mieszkania jest ustabilizowanie gospodarki i tym samym systematyczna obniżka stóp procentowych. Problemem nie jest to, że ludzie nie chcą kupować mieszkań, bo popyt jest. Od kilku miesięcy widzimy, że liczba klientów wspierających się kredytem przy zakupie nieruchomości maleje, bo nie mają możliwości jego zaciągnięcia – i to jest problem.
Dlatego tak ważne są proponowane przez rząd programy, jak np. Pierwsze Mieszkanie, który ma od 2023 roku pomóc młodym Polakom sfinansować zakup swojego pierwszego mieszkania lub domu. Wsparciem mają być dwa rozwiązania: tani kredyt z dopłatami rządowymi oraz specjalne konto oszczędnościowe. Dodatkowym czynnikiem wspomagającym kredytobiorców będzie ostatnia decyzja KNF. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego złagodził warunki oceny zdolności kredytowej. Według decyzji KNF najniższy, minimalny poziom bufora, wynoszący 2,5 punktu procentowego, powinien być stosowany dla kredytów z tymczasowo stałą stopą procentową. To oznacza, że dostępność kredytów wzrośnie.
Bardzo ważne jest też przyspieszenie procedur administracyjnych, czyli wydawanie pozwoleń przez samorządy. Czas załatwiania formalności od czasu pandemii mocno się wydłużył. To sprawia, że klienci muszą dłużej czekać na mieszkania, zmniejsza się podaż, a rośnie presja cenowa.
Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor Sprzedaży Ronson Development
Są pierwsze sygnały ożywienia, bo WIBOR się zmniejszył, a to oznacza obniżki rat. Dodatkowo, im niższy WIBOR, tym większa zdolność kredytowa Polaków. Kolejnym pozytywnym sygnałem są informacje płynące z KNF. Nadzór zaczyna sygnalizować możliwość obniżenia buforu przy liczeniu zdolności kredytowej. Jeśli tak się stanie, zdolność kredytowa klientów będzie rosła.
Propozycję rządu przyjmujemy z nadzieją, chociaż jej ogólna zapowiedź sprawia, że część klientów czeka. My liczymy na realny efekt rynkowy. Program Pierwsze Mieszkanie jest interesujący ze względu na oprocentowanie kredytu na poziomie 2 proc. plus marża banku i realne limity dot. maksymalnej kwoty kredytu. Program może podnieść popyt na mieszkania o 10-15 proc., jednak nie zrewolucjonizuje rynku.
Dla nas ten rok to intensywna praca nad nowymi projektami i spore wzbogacenie oferty sprzedażowej. Koncentrujemy się na utrzymaniu stabilnej sytuacji finansowej, a także zabezpieczeniu finansowania po uruchomieniu przedsprzedaży nowych etapów inwestycji oraz nowych projektów oraz poprawie efektywności kosztów.
Anna Bieńko, dyrektor Sprzedaży w Wawel Service
Przepisy dotyczące preferencyjnego kredytu mieszkaniowego oprocentowanego na poziomie 2 proc. mają wejść w życie w połowie 2023 roku. Wtedy też będziemy mogli powiedzieć o nim więcej. Jeżeli chodzi o nasze, nowe inwestycje jeszcze w tym roku do sprzedaży zostaną wprowadzone nowe projekty na Śląsku i w Kościelisku. Szczegóły dotyczące obu projektów pojawią się już wkrótce.
Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development
Według naszych obserwacji rynek jest w fazie oczekiwania na ożywienie popytu. Może ono pojawić się w efekcie wystąpienia następujących czynników, m.in. obniżki stóp procentowych, zmiany sposobu kalkulacji zdolności kredytowej przez banki oraz rządowy program wspierający zakup mieszkań. Ożywienie będzie oczywiście zależało od skali zmian w każdym z tych obszarów.
Nasze założenia na ten rok obejmują oddanie 424 mieszkań w trzech projektach deweloperskich. Oprócz tego rozszerzymy sprzedaż apartamentów wypoczynkowych w naszej sieci Nickel Resort & SPA. W tej chwili dostępne są lokale w nadmorskim Grzybowie k/Kołobrzegu. W tym roku do oferty włączymy również projekt w Szklarskiej Porębie.
Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest
Patrzymy z optymizmem na rynek mieszkaniowy w 2023 roku. Planujemy rozpoczęcie kolejnych inwestycji w Warszawie. Zauważyliśmy w naszych biurach sprzedaży zwiększony ruch klientów w styczniu. Podpisujemy także więcej umów w porównaniu do poprzednich okresów. Liczymy więc na satysfakcjonujące wyniki sprzedażowe w 2023 roku. Wprowadzenie przez rząd nowego programu mieszkaniowego z pewnością poprawiłoby sytuację na rynku kredytów, co przełoży się na jeszcze większą sprzedaż mieszkań.
Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home
Nie ma co ukrywać, że 2022 rok mocno poturbował rynek nieruchomości i nie był łatwy ani dla deweloperów, ani dla kredytobiorców. Obecnie wszyscy udziałowcy tego sektora liczą na zmiany w Rekomendacji S w zakresie stosowania bufora na ryzyko stopy procentowej w procesie oceny zdolności kredytowej przez banki. Celem tych zmian ma być między innymi wprowadzenie umów opartych o stałą stopę procentową lub jej okresowy odpowiednik. Jeśli takie rozwiązania zostaną zatwierdzone przez KNF, są szanse że kredyty ze stałym oprocentowaniem staną się bardziej dostępne.
Z pewnością program rządowy Pierwsze mieszkanie i jedna z jego opcji – Bezpieczny kredyt 2% zapewni preferencyjne warunki zakupu pierwszego mieszkania wielu Polakom. Spłacanie kredytu hipotecznego to wciąż znacznie lepsza opcja od płacenia kosztownego wynajmu bez prawa do nieruchomości. A zatem na rządowym programie przy opcji Bezpieczny Kredyt 2% z pewnością skorzystają osoby wynajmujące, studenci i obcokrajowcy. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem są szanse, że w 2023 roku zainteresowanie zakupem nieruchomości od deweloperów zacznie ponownie wzrastać.
W planach na 2023 rok mamy rozpoczęcie budowy inwestycji My Forest na warszawskiej Białołęce z prywatnym lasem o powierzchni 4000 mkw., dostępnym wyłącznie dla mieszkańców.
Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper
Zapotrzebowanie na lokale na rynku mieszkaniowym jest stale wysokie. Ograniczone możliwości nabywcze w związku z wysoką inflacją oraz utrudnionym dostępem do finansowania w dalszym ciągu nieco jednak zmniejsza grupę potencjalnych nabywców. Pierwsze miesiące 2023 roku są w naszej ocenie kontynuacją trendów, które mogliśmy obserwować w ostatnim kwartale 2022 roku. Nowy program mieszkaniowy wzbudzi na pewno wśród klientów duże zainteresowanie, co przełoży się na przesunięcie decyzji o zakupie do momentu, w którym wejdzie w życie. Wpłynie to na kumulację popytu w tym okresie.
Założeniem firmy na 2023 rok jest sprzedaż 430 lokali. Do oferty planujemy wprowadzić apartamenty w ramach kolejnego etapu Sol Mariny III, a także nową inwestycję na Wyspie Sobieszewskiej oraz w Pucku.
Marcin Michalec, CEO Okam
W 2023 roku będziemy koncentrować się na rozwoju kluczowych dla nas inwestycji w obszarze nieruchomości, przede wszystkim mieszkaniowych.
Zakładamy ogłoszenie masterplanu dla projektu JAGIELLOŃSKA 88, gdzie w 2021 roku nabyliśmy 62 ha pofabrycznego terenu. To projekt wielofazowy, który realizować będziemy przez co najmniej kilkanaście najbliższych lat.
Mamy również finalną wizję rewitalizacji Warzelni w warszawskiej inwestycji Bohema, gdzie pod koniec ub.r. uzyskaliśmy prawomocne pozwolenie na prace budowlane. W zrewitalizowanym ponad 120-letnim budynku powstaną wyjątkowe na skalę Warszawy, ale i całej Polski lofty.
W Łodzi, z którą jesteśmy mocno związani od początku działalności, w przygotowaniu mamy drugi etap Strefy PROGRESS, która zlokalizowana jest przy naszym kompleksie kulturalno-rozrywkowym Strefie Piotrkowska 217. Nasze plany na Łódź to także rozpoczęcie w trzecim kwartale br. przedsięwzięcia mieszkaniowego z ponad 300 lokalami przy Dobroczyków 18.
Jak widać zapowiada się dla nas kolejny aktywny rok. Choć, jak cała branża, nie zakładamy, że będzie to najłatwiejszy czas dla sektora to mamy jednocześnie nadzieję, że sytuacja makroekonomiczna czy za naszą wschodnią granicą będzie się stabilizować z miesiąca na miesiąc. Każda inicjatywa mogącą wesprzeć konsumentów i rozwój sektora jest cenna i pozwoli kolejnym osobom na zrealizowanie marzenia o zakupie własnego mieszkania. Istotnym czynnikiem byłoby z pewnością także utrzymanie na stałym poziomie czy obniżenie stóp procentowych.
Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development
Obecnie obserwujemy ożywienie na rynku mieszkaniowym. Po słabym listopadzie mieliśmy dobry grudzień i styczeń. Wydaje się, że podaż nowych projektów tak mocno spadła, że nie będzie problemów ze sprzedażą mieszkań w rozpoczętych budowach. Nasze lokalizacje na obrzeżach miast cieszą się dużym powodzeniem, a niskie ceny przyciągają kolejnych klientów. Liczymy, że w tym roku zanotujemy stabilny i satysfakcjonujący poziom sprzedaży. Pracujemy też nad nowymi inwestycjami. Kredyty z dopłat powinny sprzyjać deweloperom, ale dopiero w drugiej połowie roku, gdy nowe przepisy wejdą w życie.
Źródło: prestigepr.pl
