Życie finansowe Polaków 40+ na podstawie wyników badania “Dziurawa kieszeń Polaka” platformy MAM
Życie Polaków po 40-tce to zazwyczaj czas, w którym rodzina rozkwita. Dzieci dorastają a wraz z wiekiem rosną również ich potrzeby. Na tym etapie życia większość Polaków ma już zwykle w pełni stabilną sytuację zawodową i finansową. Z racji posiadanego doświadczenia oraz umiejętności zawodowych, proporcjonalnie wzrastają również ich zarobki. Dzięki temu osoby po 40-tce mogą dbać o swoje rodziny i stopniowo wprowadzać pociechy w kolejne etapy życia. 88% respondentów w tej grupie wiekowej deklaruje, że nadal stara się planować przynajmniej połowę swoich wydatków. Co jednak zmienia się względem młodszych Polaków z grupy wiekowej 30+? Niestety skuteczność w planowaniu większości wydatków, która na tym etapie życia spada do 41%. Jak się okazuje, oszczędzanie także zaczyna sprawiać nieco większe trudności niż dotychczas. Regularnie pewną kwotę odkłada już jedynie 59%. Warto jednak zauważyć, że poza takim przeznaczeniem oszczędności, jak zakup samochodu czy też wakacje, które jako potrzeby nie ulegają zmianie, z upływem czasu, w grupie wiekowej 40-49 lat pojawiają się nowe cele. Polacy po 40-stce zaczynają odkładać chociażby na “czarną godzinę”, ale są również w stanie odkładać pewne kwoty bez konkretnego przeznaczenia. Jak więc wygląda planowanie wydatków w tej grupie wiekowej i na jakie finansowe pułapki muszą uważać na tym etapie życia Polacy?
Dorastające dzieci a finanse
Polacy po 40-stce muszą zmierzyć się z nie lada wyzwaniem. Większość z nich założyła już rodziny i posiada dzieci powyżej 10-tego roku życia. Jak powszechnie wiadomo wydatki rosną wraz z dzieckiem. Wychowanie dziecka w Polsce do osiemnastego roku życia pochłania obecnie od 176 do 200 tys. zł i mowa tu tylko o podstawowych wydatkach1. Ekonomia skali sprawia, że wychowanie kolejnych pociech jest nieco tańsze i tak wychowanie dwójki dzieci to koszt od 317 do 368 tys. zł, a trójki od 422 do 484 tys. zł.2
Jak więc Polacy w tej grupie wiekowej radzą sobie z planowaniem budżetu domowego oraz oszczędzaniem? Jak wynika z raportu przygotowanego przez platformę do obniżania i opłacania rachunków MAM, nadal starają się planować przynajmniej połowę swoich wydatków – deklaruje tak 88%. Skuteczność w planowaniu większości zakupów i opłat niestety spada do 41%. Oszczędzanie również zdaje się lekko kuleć, choć pojawiają się również pozytywne fakty. W miarę regularnie pewną kwotę odkłada już jedynie 59% badanych, a co miesiąc robi to zaledwie 24%. Polacy zaczynają jednak w tym wieku oszczędzać również “na czarną godzinę” (10%) oraz odkładają pewne kwoty bez konkretnego celu (10%). Zachowania te świadczą o dużej dojrzałości finansowej Polaków na tym etapie życia. Mają oni świadomość, że wychowywanie dzieci to również liczne nieprzewidziane wydatki, które nie sposób określić, ale na które warto być przygotowanym.
Koszty związane z wychowaniem dzieci, jakie ponoszą w tym okresie Polacy przeznaczane są przede wszystkim na edukację, wyżywienie, opłaty, ubrania, inne niezbędne produkty oraz rozrywkę i transport. Instytucje edukacyjne nie oszczędzają portfeli rodziców i opiekunów, którzy muszą być gotowi zapłacić za podręczniki, wyprawkę, różnego rodzaju składki czy też wycieczki szkolne. Dziecko z wiekiem naturalnie więcej je, jest aktywniejsze w życiu domowym, co przekłada się również na wzrost zużycia energii i wody, a tym samym na wyższe rachunki i wydatki na jedzenie. Pojawiają się także aspekty rozrywkowe, takie jak wyjścia z rówieśnikami do kina lub na kręgle. Starsze dzieci zaczynają również same dojeżdżać do szkoły co wiążę się z kosztami biletów lub karty miejskiej. Rodzice często decydują się w tym okresie na przeznaczanie co miesiąc pewnej kwoty na kieszonkowe dla dziecka. Regularnie robi tak 46% Polaków.3 Średnio kwota ta wynosi 61 zł miesięcznie, jednak w Warszawie potrafi ona przekroczyć nawet 200 zł.4 Odpowiednio przemyślane powierzanie dzieciom pieniędzy w postaci kieszonkowego może być idealnym polem ich edukacji finansowej – budowania świadomości czym są finanse, jaką wartość mają pieniądze i jak odpowiednio planować swoje wydatki. Dziecko na prostych przykładach z własnego życia, takich jak wyjście na łyżwy, kupno płyty lub książki czy też zakup czegoś do jedzenia, będzie uczyło się jak dysponować co miesiąc otrzymaną kwotą, tak, aby starczyło mu na jego wszystkie potrzeby. To również dobry moment, aby nauczyć dziecko oszczędzania, jeśli np. chciałoby uzbierać na coś nieco większą kwotę.
Postawy finansowe i pozostałe wydatki
Jak się okazuje płeć ma wpływ na to jak myślimy o finansach i jakie priorytety mamy na danym etapie życia. Mężczyźni i kobiety z grupy wiekowej 40-49 lat nie są jeszcze do końca zgodni co do tego co jest dla nich najważniejsze. Jak się okazuje, kobiety w tym wieku najbardziej cenią sobie rodzinę (67%) oraz osiągnięcie odpowiedniego work-life balance (43%).5 Dla mężczyzn w tej grupie wiekowej nadal ważne jest posiadanie dobrze płatnej pracy (33%) oraz odniesienie ogólnego sukcesu finansowego (31%).6
Polacy w tym wieku mają już zwykle w pełni stabilną sytuację zawodową, a dzięki odpowiednio wysokim zarobkom wynikającym z doświadczenia, posiadają już mieszkanie lub dom oraz samochód. Oznacza to, że wszelkie wolne środki, które pozostają po rozplanowaniu miesięcznego budżetu mogą zostać odłożone. To właśnie brak presji – potrzeby odkładania chociażby na zakup mieszkania rodzi takie zachowania, jak oszczędzanie na „wszelki wypadek” lub po prostu odkładanie pewnych kwot bez jakiegokolwiek ściśle określonego celu.
Dane pochodzące z raportu „Dziurawa kieszeń Polaka” przygotowanego przez platformę MAM pokazują, że poza powyższymi zachowaniami finansowymi, rodacy w tym wieku przeznaczają oszczędności na wakacje (15%) oraz na zakup samochodu (15%) jeśli jeszcze go nie posiadają lub planują zmianę. Jak się okazuje, 34% kierowców zmienia samochód najczęściej co 4-5 lat.7 Polacy posiadający samochód w tej grupie wiekowej muszą być gotowi na jego nieco większą eksploatację. W końcu poza codziennymi dojazdami do pracy mogą dojść również rodzinne wyjazdy na wakacje czy też odwożenie dzieci do szkoły i na zajęcia dodatkowe. 91% kobiet średnio miesięcznie wydaje do 200 zł na eksploatację samochodu, zaś 91% mężczyzn wydaje nawet do 500 zł.8
Choć z wiekiem wydatki nie maleją, warto odpowiednio wcześnie poznać przeciwnika. Skrupulatne planowanie finansowych poczynań pozwoli niezależnie od wieku i liczebności rodziny przetrwać każdy miesiąc bez obaw, czy wystarczy funduszy do przysłowiowego “pierwszego”. Pomóc w tym mogą odpowiednie narzędzia do planowania wydatków oraz obniżania i opłacania rachunków.
