Umowa o pracę może wygasnąć

Z punktu widzenia pracowników podpisanie umowy o pracę daje najszerszą ochronę. Pracownik może korzystać  z płatnych urlopów wypoczynkowych, jego wynagrodzenie znajduje się pod ochroną, a przedsiębiorca musi przestrzegać przepisów w zakresie czasu pracy. Zdarza się jednak, że ta ochrona kończy się, mimo że pracodawca umowy nie wypowiedział. Dlaczego?

 

Gdy mowa o umowie o pracę, trzeba pamiętać, że ta faktycznie dzieli się na kilka typów. W praktyce zatem pracownik nie zawsze jest chroniony w takim samym zakresie. Zgodnie z Kodeksem pracy wyróżnić należy umowę na okres próbny, na zastępstwo, czas określony i czas nieokreślony. Dopiero ta ostatnia chroni zatrudnionego w najszerszym stopniu. Polecamy artykuł: Wygaśnięcie umowy o pracę.

 

 

Wygaśnięcie umowy o pracę jest równoznaczne z tym, że przestaje ona obowiązywać. W tym przypadku zarówno pracodawcę, jak i pracownika nie obowiązują żadne okresy wypowiedzenia. Skoro tak, nie jest ważne, czy strony umowy wiedziały o wygaśnięciu lub kiedy uzyskały wiedzę o tym fakcie.

 

Kiedy umowa o pracę wygasa? W Kodeksie pracy ustawodawca wskazał cztery takie sytuacje: śmierć pracownika, śmierć pracodawcy,  tymczasowe aresztowanie pracownika i niezgłoszenie przez pracownika chęci powrotu do zakładu pracy.

 

 

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, jest zobowiązany osobiście świadczyć pracę. Oznacza to, że po jego śmierci nie jest możliwe, by inna osoba mogła wstąpić w jego prawa czy obowiązki. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy po śmierci pracownika wszelkie prawa majątkowe przysługujące mu ze stosunku pracy, przechodzą na jego najbliższych, dokładniej osoby spełniające prawo do uzyskania renty rodzinnej.

 

Jeżeli pracownik nie miał najbliższych, którym zapewniał byt (np. małżonek, dzieci), to wspomniane prawa majątkowe wchodzą do spadku. Przykładem takich praw może być np. niewypłacone wynagrodzenie za pracę czy ekwiwalent za zaległy urlop wypoczynkowy. Wygaśnięcie umowy spowodowane śmiercią pracownika oznacza, że umowa faktycznie przestaje obowiązywać. Czytaj także: Umowa o pracę może też… wygasnąć.

 

 

Zawarta między stronami umowa o pracę wygasa również wówczas, gdy umiera pracodawca, będący osobą fizyczną. Taka konstrukcja przepisów sprawia, że nie zawsze śmierć pracodawcy musi pociągać za sobą wygaśnięcie umowy – będzie to miało miejsce tylko wówczas, gdy był on osobą fizyczną. Jeżeli np. zmarły pracodawca zatrudniał w ramach zorganizowanego zakładu pracy, to ten – zgodnie z przepisami – podlega dziedziczeniu. W praktyce to spadkobiercy staną się pracodawcami zatrudnionych.

 

Z punktu widzenia pracownika śmierć pracodawcy może być kłopotliwa z uwagi na utratę – z dnia na dzień – miejsca pracy i wynagrodzenia. Warto wiedzieć, że ustawodawca przewidział, że pracownik może starać się o odszkodowanie. Wysokość tego zależy wyłącznie od okresu wypowiedzenia, jaki przysługiwałby zatrudnionemu, gdyby umowa rzeczywiście została wypowiedziana.

 

 

Kolejną sytuacją, w której umowa o pracę wygasa, jest aresztowanie pracownika. Jeżeli nieobecność zatrudnionego jest dłuższa niż 3 miesiące, to zawarta między stronami umowa przestaje obowiązywać. Ta zasada obowiązuje jednak tylko wówczas, gdy pracodawca – odpowiednio wcześniej – nie rozwiązał ze swoim podwładnym umowy bez wypowiedzenia z jego winy, do czego – zgodnie z przepisami prawa pracy – ma prawo. Polecamy również: Kiedy wygasa umowa o pracę?.

 

 

Umowa o pracę wygasa również wtedy, gdy pracownik nie zgłasza chęci powrotu do zakładu pracy po upływie okresu, w którym pełni on funkcję z wyboru. Takim zatrudnionym pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu bezpłatnego. Pracownik po zakończeniu pełnienia funkcji z wyboru może, ale nie musi, powrócić do firmy. Jeżeli zgłasza chęć powrotu, to powinien zrobić to pisemnie w ciągu 7 dni od zakończenia stosunku pracy z wyboru.