Rzemiosło od wieków stanowi jeden z najważniejszych elementów kultury i gospodarki. Tradycyjne dziedziny produkcji miały (i mają) swoje znaczenie w historii ludzkości i odgrywały kluczową rolę w rozwoju społeczeństw. Dzięki utalentowanym twórcom, wspólnoty (miasta, a nawet państwa) mogły „kwitnąć”, gdyż ściągali do nich nabywcy z całego świata. W czasach globalizacji regionalizm się zaciera. Nie oznacza to jednak, że rzemiosło straciło na znaczeniu. Jest teraz łatwiej dostępne, a co za tym idzie, cenione daleko poza granicami miejsc, w których jest wytwarzane. Świat rzemiosła i manufaktur jest fascynujący. Rewolucja przemysłowa na chwilę zepchnęła je w cień, ale żądni jakości i unikatów ludzie, ponownie pozwolili rozkwitnąć rynkowi, nadając mu nowe znaczenie.
Czym jest rzemiosło i manufaktura, czyli „pigułka wiedzy” o tym, co ważne
Czym jest rzemiosło? Najprościej mówiąc, jest to ręczna produkcja przedmiotów przy użyciu tradycyjnych narzędzi i technik, możliwa dzięki znajomości procesów zachodzących w trakcie ich wytwarzania. Rzemieślnikami możemy nazwać osoby posiadające specjalistyczną wiedzę i umiejętności z danej dziedziny. Kreatywność nie wystarcza, jeśli nie ma się profesjonalnych (często podpartych nauką) kwalifikacji. Rzemieślnikami mogą być nazywani ludzie parający się np. kowalstwem, garncarstwem, tkactwem, stolarką, rzeźbiarstwem czy ci, którzy wytwarzają opłatki wigilijne.
Rzemieślnicy najczęściej pracują w niewielkich warsztatach (często w domach lub przy nich), gdzie tworzą swoje unikatowe dzieła sztuki, tj. przedmioty o wysokiej jakości i o artystycznym charakterze. Praca daje im doskonałą możliwość wyrażania swojej kreatywności i indywidualności, co czyni wytwory ich rąk wyjątkowymi. Rzemieślnicy są swoistymi strażnikami tradycji i dziedzictwa kulturowego, przekazując wiedzę z pokolenia na pokolenie, wzbogacając ją przy tym o pojawiające się unowocześnienia czy ułatwienia.
Kiedy mamy do czynienia z manufakturami? Gdy mowa o większych zakładach produkcyjnych, w których wykorzystuje się maszyny i nowoczesne technologie. Warunkami (by mówić o manufakturach) są zachowanie wysokiej klasy surowców i stawianie na staranność oraz unikatowość finalnych produktów. Wytwórnie często są zorganizowane w sposób hierarchiczny, gdzie pracownicy specjalizują się w konkretnym etapie/fazie produkcji. To umożliwia efektywniejsze wykorzystanie zasobów i zwiększenie wydajności, bez „chodzenia na kompromis” z jakością.
Manufaktury to swoisty mariaż pracy ręcznej z „taśmową”. Są dziedzictwem rewolucji przemysłowej (która umożliwiła masową produkcję wyrobów), równocześnie stawiając na wierność rzemieślniczemu kunsztowi. Dzięki nim rzemieślnicze tradycje mogą się rozwijać i w pełni zaspokajać rosnące zapotrzebowanie.
Jakie są najczęściej spotykane manufaktury? Te związane z tekstyliami, porcelaną, meblami, zegarkami czy biżuterią. Poznać je można po innej metce/nadruku niż Made in China czy Indonesia.
Dlaczego manufaktury są bezcenne (dla klientów i gospodarki)?
Manufaktury mają ogromne znaczenie. Tworzą nie tylko unikatowe produkty, ale i (zazwyczaj znacznie bardziej etyczne i przyjazne) miejsca pracy.
Jak wspominaliśmy, produkty rzemieślnicze i manufakturowe charakteryzują się wysoką jakością, trwałością i estetyką. Rzemieślnicy dbają o szczegóły i (głównie) stawiają na najlepsze materiały, co sprawia, że ich produkty są wyjątkowe i wartościowe. Weźmy np. wytwarzanie opłatków. Może być ono typowo przemysłowe, jak i o charakterze rzemieślniczym. W manufakturze „opłatkowej” kładzie się nacisk na ręczną pracę oraz surowce premium. Jak mąka to nie ze sklepu, a od lokalnego młynarza. Jak woda to nie z kranu, a źródlana. Bez dodatków, polepszaczy. W dodatku zgodnie z tradycyjną XIX wieczną recepturą i przy szacunku do prawa kanonicznego. Taką manufakturą rzemieślniczą jest np. Oblatum, w której możemy nabyć gotowe komplety opłatków.
Kupując przedmioty wykonane rzemieślniczo, przyczyniamy się do ochrony dziedzictwa. To czynnik, który może też wpływać na rozwój turystyki. Wiele regionów słynie z rzemieślniczych tradycji (np. Ćmielów czy Bolesławiec), co przyciąga zainteresowanych poznawaniem kultury i zdobyciem unikalnych przedmiotów, a także tych, którzy chcą się nauczyć rzemiosła, nawiązując bezpośredni kontakt z twórcami.
Współczesne rzemiosło ewoluuje i adaptuje się do zmieniających się czasów. Wykorzystywane są w nim coraz nowocześniejsze narzędzia i technologie. Czasem podążają wiernie ścieżką tradycji i szacunku (np. wspomniane Oblatum, w którym mają nawet sianko wigilijne), a czasem otwierają się na trendy, by spełniać oczekiwania „wrażliwszych na modę” klientów. Kreatywność i innowacyjność są tu równie ważne, jak tradycja i rzemieślnicza precyzja. Dlatego warto doceniać i wspierać rzemiosło i manufaktury, jako niezwykłe źródła naszej historii i kultury.
Powody, dla których warto sercem i portfelem wspierać rękodzieło i manufaktury
Istnieje wiele argumentów, za produktami rzemieślniczymi. Oto kilka z nich:
1. Unikalność i indywidualność. Produkty rzemieślnicze i manufakturowe są wykonane zazwyczaj ręcznie, co sprawia, że stają się niepowtarzalne. Każdy przedmiot ma własną historię i charakter, czyniący go wyjątkowym.
2. Wysoka jakość. Rzemieślnicy poświęcają wiele czasu i uwagi , aby zapewnić najwyższą klasę finalnych wyrobów. Stawiają na solidne (często certyfikowane i lokalne) surowce i staranne wykonanie.
3. Dbałość o przyrodę. Produkty rzemieślnicze często są bardziej zrównoważone niż te „masowe”. Odpowiedzialni rzemieślnicy korzystają z naturalnych materiałów i tradycyjnych technik produkcji, co przyczynia się do zmniejszenia ich negatywnego wpływu na środowisko, np. kupowanie lokalnie surowców, redukuje znacząco ślad węglowy.
4. Wartość artystyczna. Produkty rzemieślnicze często są wyjątkowymi i oryginalnymi dziełami sztuki. W dodatku unikatowymi, bo rzadko powstają dwa identyczne (zdarzają się niepowtarzalne skazy, które tylko dodają uroku).
5. Osobisty kontakt. Kupując produkty rzemieślnicze, często możemy bezpośrednio skontaktować się z twórcami, a co za tym idzie poznać historię danego przedmiotu i zyskać pewność, że jest on wykonany z pasją i zaangażowaniem.
Poszukując wyjątkowych, wysokiej klasy przedmiotów, które wpływają pozytywnie na lokalne społeczności i środowisko, w pierwszej kolejności powinniśmy sięgnąć po prace rzemieślników i właścicieli manufaktur. To się zawsze opłaca.
 swoje znaczenie){kind=link}