Tłumacz przysięgły, jako zawód zaufania publicznego

 

Zasadniczym zadaniem tłumacza przysięgłego jest przekładanie dokumentów takich, jak wyroki i opinie sądowe, różnego rodzaju umowy, akty wydawane przez Urzędy Stanu Cywilnego, dokumentacja pracownicza oraz dyplomy ukończenia szkół. Tłumaczenia przysięgłe obejmują również orzeczenia lekarskie, sprawozdania finansowe, dokumenty celne, opisy patentowe, a także prawa jazdy i dokumenty samochodowe. Dokumenty te są niezwykle ważne, więc odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego jest bardzo wysoka. Tłumacz nie tylko wykonuje tłumaczenia przysięgłe, ale również uwierzytelnia je, używając do poświadczenia pieczęci. W jej otoku znajduje się imię i nazwisko tłumacza oraz język, w zakresie, którego ma uprawnienia, w środku natomiast jego numer z listy tłumaczy przysięgłych. W zakresie obowiązków tłumaczy znajdują się zarówno tłumaczenia pisemne, jak i tłumaczenia ustne. Zgodnie z ustawą o zawodzie tłumacza przysięgłego z dnia 25 listopada 2004 r. tłumacz przysięgły jest ponadto zobowiązany do szczególne staranności i bezstronności w wykonywaniu powierzonych mu zadań, stosowania w tym zakresie wszelkich zasad wynikających z przepisów prawa, przestrzegania tajemnicy zawodowej, czyli nie ujawniania żadnych faktów i okoliczności, które poznał w związku z dokonywaniem tłumaczenia. Tłumacz powinien również dążyć do doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

 

 

Do wykonywania zawodu tłumacza niezbędna jest biegła znajomość języka polskiego oraz wybranego języka obcego. Warunkiem uzyskania uprawnień jest ukończenie studiów magisterskich. Z oczywistych względów studia filologiczne są najbardziej wskazane. Kolejny krok do kariery tłumacza to egzamin organizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Egzamin odbywający się przed Państwową Komisją Egzaminacyjną składa się z dwóch części. W pierwszej kandydat na tłumacza wykonuje tłumaczenia ustne, w drugiej tłumaczenia pisemne. W obydwu przypadkach zadanie obejm uje dwa teksty do przetłumaczenia z języka obcego na polski i dwa teksty z języka polskiego na obcy. Pozytywny wynik egzaminu nie jest jeszcze jednoznaczny z uzyskaniem prawa do wykonywania zawodu. Konieczny jest wpis na listę tłumaczy przysięgłych i ślubowanie. Ten zaś jest dokonywany po spełnieniu jeszcze kilku warunków. Pierwszym jest, wspomniane już, wykształcenie wyższe magisterskie. Kolejny to obywatelstwo Polski, Unii Europejskiej lub jednego z krajów EFTA (Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu), obywatelstwo państwa będącego jedną ze stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, ewentualnie, na zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa. Kandydat na tłumacza powinien ponadto mieć pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie może być karany.

 

 

Tłumacz przysięgły ponosi odpowiedzialność zawodową z racji niewykonania zadań i obowiązków, jakie nakłada na niego ustawa lub ich wykonania w nienależyty sposób. Przy Ministrze sprawiedliwości działa komisja odpowiedzialności zawodowej, która rozstrzyga wszelkie kwestie z tym związane. Wniosek o wszczęcie postępowania przed Komisją składa Minister Sprawiedliwości lub wojewoda, jednak podmiot, który zlecił tłumaczenie może również zwrócić się do tych organów o skierowanie wniosku.  Komisja może uwolnić tłumacza od zarzutów, umorzyć postępowanie lub ukarać tłumacza w różny sposób w zależności od wyników postępowania.  Od zwykłego upomnienia lub nagany, przez zawieszenia prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do 1 roku, po pozbawienie prawa do wykonywania zawodu z możliwością ponownego uzyskania uprawnień najwcześniej po upływie 2 lat oraz po ponownym zdaniu egzaminu. Jeżeli tłumacz przysięgły nie poczuwa się do odpowiedzialności może odwołać się do sądu apelacyjnego.

 

Tłumacza obowiązuje również Kodeks Tłumacza Przysięgłego określający zasady etyki zawodowej oraz przedstawiający podstawowe reguły praktyki zawodowej.  O odpowiedzialności tłumaczy przysięgłych świadczy najdobitniej rota ślubowania składanego przed Ministrem Sprawiedliwości: „Mając świadomość znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że powierzone mi zadania tłumacza przysięgłego będę wykonywać sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy państwowej i innej tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką zawodową”.