Postępowanie w sprawach nieletnich może dotyczyć demoralizacji lub popełnienia czynu zabronionego. W drugim przypadku prowadzone jest postępowanie karne wobec nieletnich przy czym zastosowanie kary więzienia i sądzenia jak osoby dorosłej nie dotyczy każdego nieletniego, a zakres odpowiedzialności karnej również różni się od tego w przypadku osób dorosłych. Warto zatem poznać podstawowe fakty i mity dotyczące odpowiedzialności karnej nieletnich.
Nieletni może otrzymać karę dożywotniego więzienia – mit
Za najcięższe przestępstwa wymienione w kodeksie karnym nieletni może ponieść odpowiedzialność karną. Niemniej jednak nawet w przypadku zabójstwa czy pobicia ze skutkiem śmiertelnym sąd nie może go skazać na dożywotnie więzienie. Górna granica kary wynosi dwie trzecie maksymalnego wyroku, przewidzianego za dane przestępstwo, przy czym nie jest tu brane pod uwagę dożywotnie pozbawienie wolności.
17 latek odpowiada jak osoba dorosła – fakt
Mimo, że 17-latek nie jest jeszcze osobą, która posiada pełnię praw publicznych, to jednak według Kodeksu Karnego za czyn zabroniony może być sądzony jak osoba dorosła i za taką jest uważany w świetle przepisów. Oczywiście w wyjątkowych sytuacjach, kiedy zachodzą odpowiednie przesłanki, sąd może uznać, że wobec 17-latka powinny być zastosowane środki przewidziane w postępowaniu w sprawach nieletnich. Jednak nie dotyczy to przestępstw, a określonych w kodeksie karnym występków. Jeżeli stopień rozwoju psychospołecznego sprawcy sąd uzna za nie wystarczający, to może skierować go do ośrodka leczniczego bądź poprawczego.
15-latek za gwałt zbiorowy może odpowiadać jak dorosły – fakt
Nastolatki, które są zdemoralizowane często podchodzą do swoich występków, a także przestępstw w ten sposób, że nic im za to nie grozi. Jednak nie jest to prawdą w drugim przypadku, jeśli osoba nieletnia, popełniła czyn zabroniony z listy znajdującej się w art. 10 KK. Jednym z nich jest gwałt zbiorowy. Jeśli zatem nastolatkowie pod wpływem swoich rówieśników wezmą udział w takim haniebnym czynie grozi im za to 2/3 kary przewidzianej w kodeksie karnym za gwałt, która wynosi od 3 do 12 lat pozbawienia wolności, zatem nieletni otrzymają karę nie mniejszą niż 2 lata więzienia, a mogą zostać skazani nawet na 8 lat pozbawienia wolności, a jeśli w wyniku gwałtu ze szczególnym okrucieństwem osoba pokrzywdzona zmarła wyrok może wzrosnąć nawet 15 lat pozbawienia wolności. Takie sprawy karne nieletnich są niezwykle trudne. Oczywiście nieletniemu przysługuje w takim przypadku obrońca z urzędu, zgodnie z zasadą domniemania niewinności. W szczególnych przypadkach, np. stwierdzonego upośledzenia u nieletniego sąd może uznać, że nie był on w pełni świadomy popełnienia czynu zabronionego i zastosować wobec niego środki wychowawcze.
13-latek za zbrodnię może otrzymać karę pozbawienia wolności – mit
W przypadku osób, które są nieletnie i nie ukończyły jeszcze 15-roku życia toczy się postępowanie w sprawach nieletnich w sądzie rodzinnym, niezależnie od popełnionego czynu. Za najcięższe przestępstwa grozi im zakład resocjalizacyjny zamknięty, jednak kara więzienia nie może być wobec nich zastosowana. Uznaje się, że każdy czyn popełniony przez osobę poniżej 15 roku życia nosi znamiona demoralizacji i za taki w świetle prawa jest uznawany, a nie za zbrodnię.
Sprawy karne nieletnich zasadniczo mogą dotyczyć 10 kategorii przestępstw – fakt
Nieletni, czyli osoby, które nie ukończyły jeszcze 17 roku życia, mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karnej w sytuacji popełnienia jednego z czynów zabronionych wymienionych w Kodeksie Karnym. Należą do nich rozbój, wzięcie zakładników, zgwałcenie zbiorowe lub kazirodcze, umyślne spowodowanie katastrofy w komunikacji, porwanie samolotu lub statku, katastrofa w ruchu lądowym, umyślne sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego, umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zabójstwo, a także zamach na Prezydenta RP. Trzeba powiedzieć, że w szczególnych przypadkach Sąd może uznać, że mimo popełnienia zbrodni nieletni nie był w chwili jej popełniania całkowicie świadomy swoich czynów i uznać niewystarczający stopień rozwoju sprawcy. W takim przypadku zostaną wobec niego zastosowane środki wychowawcze przewidziane w postępowaniu w sprawie nieletnich.
Postępowanie karne wobec nieletnich jest zatem objęte szczegółową jurysdykcją. Warto poznać te przepisy i wiedzieć, że nawet będąc nieletnim nie jest się bezkarnym.
Materiał opracowany m.in. na podstawie informacji znalezionych na stronie https://kancelaria-kopko.pl/postepowanie-w-sprawach-karnych-nieletnich-warszawa/
